Buyil Xitay Sot Mehkimiliri Asasi Küchini < 3 Xil Küchler > Ge Zerbe Bérishke Qaratmaqchi

< Xinhua axbarat agentliqi > ning 3 – ayning 12 – küni Bei Jingdin bergen xewiride körsütülishiche, shu küni, < Memliketlik Xelq Qurultiyi yighini > gha qatnishiwatqan < aptonom rayonluq yuquri xelq sot mehkimisi > ning bashliqi Rozi Ismayil, Sherqiy türkistandiki her derijilik sot mehkimilirining buyil Döwletning bixeterlikige ziyan salidighan dololarni birterep qilishni mohim nuxta qilip, < 3 xil küchler > ge qattiq zerbe bérishning yuquri halitini saqlaydighanliqini bayan qilghan.

Rozi Ismayil, 2006 – yilimu Sot mehkimilirining bir türküm < 3 xil küchler > dilolirini birterep qilip, ulargha qattiq zerbe bergenlikini tekitlep ötkendin kéyin, < 3 xil küchlerning jinayi heriketliri bolsa adem öltürüsh, partilitish, zeher tashlash, ot qoyush qatarliqlarni öz ichige alghan bolup, jemiyetke élip kélidighan ziyini intayin chong. Shunga, 3 xil küchlerning dilosini birterep qilghanda, qanun boyiche eghir jazalash siyasitini qollunuwatimiz, yene bezilirige ölüm jazasimu ijra qiliwatimiz > dep körsetken.

Emiliyette bolsa nöwette Sherqiy türkistanning muqimliqigha we jemiyet amanliqigha eghir tehdit séliwatqanlar pütünley digüdek Xitay köchmenliri bolup, jemiyette yüz bériwatqan qatilliq, partilitish, zeherlesh, ot qoyush jinayetlirining hemmisini digüdek Xitay aqqunliri sadir qilip kelmekte.

Xitay hakimiyiti Sherqiy Türkistanda qanun tarmaqlirining pütün küchini atalmish <milliy bölgünchiler> ge qaratqini üchün, buni puset bilgen we bu siyasettin ilham alghan Xitay köchmenliri ichide jinayi ishlar dilolirining sadir bolush nisbiti éshishqa bashlighan.

Mesilen, <Xinjiang géziti>, <Xinjiang qanunchiliq géziti>, <Tianshan tori> … qatarliq Xitayning asasliq metbu’atlirining qanun sehipilirige köz tashlaydighan bolsaq, nöwette Sherqiy Türkistanda qatilliq, bulangchiliq, zeherlik chékimlik etkeschiliki, aldamchiliq, lükcheklik, buzuqchiliq jinayetlirini sadir qiliwatqanlarning hemmisining digüdek Xitay köchmenliri ikenlikini körimiz.

< Tianshan tori > ning 1 –ayning 6 – küni xewer qilishiche, Nöwette Ürümchi shehri Xitay jinayetchilerning jennet makanigha aylanghan bolup, peqet bir ay ichide sheherde yüzbergen jinayi ishlar dilolirining sani 2265 qetimgha yetken we bularning ichide peqetla 398 dilo pash qilinghan. Bir ay ichide 405 neper kishi qolgha élinghan.
Undin bashqa yene buyil 1 – ay ichide Ürümchi shehride 50 qetim qatnash weqesi yüz bérip, 15 kishi ölgen, 55 kishi yarilanghan, 117 qetim ot apiti yüzbérip, 3 kishi ölgen.

Buyil 1 – ayda Ürümchide yüzbergen eng asasliq dilo, < Zhang Shang Xi bashchiliqidiki 13 kishilik jinayetchiler gurohining insanlarni görege élish dilosi > iken.

Nöwette Ürümchi ahalisining 90 pirsentidin köpireki Xitay köchmenliridin terkip tapqan bolup, Ürümchining jemiyet amanliqini qalaymiqan qiliwatqanlarmu yene shu Xitay köchmenliridin ibaret.

Resmi statiskilarda 3 milyongha yeqin noposi bolghan < Bingtuan > ni élip eytsaq, < Bingtuan > qarmighidiki xitaylar, Sherqiy Türkistanda jinayet sadir qiliwatqan Xitay köchmenlirining bashlamchiliridin ibaret.

Mesilen, < Tianshan tori > ning 1 – ayning 16 – küni xewer qilishiche, , 2006 – yili Bingtuan boyiche yüz bergen jinayi ishlar dilolirining sani 10 ming 278 qetim bolup, peqetla Qatilliq dilolirining sani 91 qetim bolghan.

Emma bezi Uyghur siyasi küzetküchiler, Sherqiy Türkistanda nöwette yüz bériwatqan qatilliq, bulangchiliq, basqunchiliq we oghruluq dilolirining köp qismini Bingtuanlik Xitaylarning sadir qiliwatqanliqini, yerlik qanun tarmaqlirining ularni jazagha tartish salahiyiti bolmighini üchün, bu Xitay jinayetchilerning Bingtuan sotliri teripidin simowul xarektirlik ynik jazalargha tartilghanliqini, shunga Bingtuanlik Xitaylarning xorikining barghansiri eship ketiwatqanliqini bayan qilishmaqta.
.