Yaqunbeg Hotende 50 Ming Uyghurni Öltürgenmish !
Xitay hakimiyiti Sherqiy Türkistanda yerlik xelqning noposining
köpeymeslikini, Char Rusiye we Yaqupbegke dögngeshke tirishmaqta we < Char
Rusiye we Yaqupbegning qirghinchiliqliri tüpeylidin eyni chaghda Hotesn,
Ürümchi we Ili rayonlirining noposi zor derijide aziyip ketken > digen
qarashni teshwiq qilmaqta.
Mesilen, 11 – ayning 16 – küni < Tianshan tori > da, < Xinjiang Ijtimayi
Penler Akadimiyesi > teripidin hazirlanghan < Pan islamizim we Pan
türkisizim tetqiqati > namliq eserning, < bölgünchilik isyanliri keltürüp
chiqarghan eghir aqiwetler > digen piragirafi elan qilindi.
Bu piragirafta körsütülishiche, eyni chaghda Yaqupbeg bir ay ichide Hotende
50 ming kishini öltürgenmish.
Ürümchining noposi 1864 – yili 400 ming etrapida bolup, 1876 – yili Zo zung
tang Ürümchini ishghal qilghanda, Ürümchide aran 10 nechche ming kishi
qalghanmish, yeni, noposning 10 da 9 qismi ghayip bolghanmish.
Yene Ili wilayitining ilgiriki omomiy noposi 200 mingdin artuq bolup, 1882 –
yili Manju impiratorliqi ili wilayitini qayturiwalghanda, buyerning noposimu
10 nechche minggha chüshüp qalghan. Qalghanlirini bolsa char Rosiye qirip –
chepip tügetkenmish !
Chetellerdiki bezi Uyghur tarixchiliri, Sherqiy Türkistanda yerlik xelqqe
qaritilghan eng zor qirghinchiliqlarning Manju istilasidin hazirghiche
bolghan mezgil ichide jeryan qilghanliqini, bu qirghinchiliqlarni pütünley
Manju impiratorliqi, Guo Mindang hakimiyiti we hazirqi kommunist Xitay
hakimiyitining keltürüp chiqarghanliqini bayan qilishmaqta.
|