|
Chöchek Wilayiti Tarixta Misli Körülmigen Derijide Éghir Qurghaqchiliq
Apitige Duch Keldi
<Xinjiang Axbarat Tori> ning 11 – ayning 6 – küni xewer qilishiche, buyil
Chöchek wilayiti yéqinqi 30 yildin buyanqi eng éghir qurghaqchiliq apitige
duch kelgen bolup, yaylaqlarning qurup kétishi netijiside charwa – mallar
yéterlik derijide otliyalmighan. Nöwette wilayet boyiche oruq – ajiz charwa
– maalrning sani 800 ming tuyaqtin ashqan bolup, bu mallarning qishtin
bixeter halda ötüshi nahayiti zoriken.
2006 – yili bu wilayette éghir derijide qurghaqchiliq apiti yüz bérish bilen
birge, yaylaqlarnimu ziyandash hasharetler qaplap ketken bolup, herqaysi
charwichiliq meydanliri teripidin toplanghan ot – chöplermu aldinqi
yildikige qarighanda 40 pirsenttin 70 pirsentkiche az bolghan.
Hökümet tarmaqliri charwichiliq rayonliridiki charwa – mallarni déhqanchiliq
rayonlirigha köchürüsh heqqide qarar alghan.
Yerlik charwichilar, yaylaqlarning qurup kétishini we ziyandash
hasharetlerning köpüyüp kétishini, hökümet tarmaqlirining tebiy yaylaqlarni
qoghdash we asrashqa yéterlik derijide ehmiyet bermigenlikige baghlap
qarimaqta.
ETIC ning igellishiche, kéyinki yillardin buyan Xitay hökümiti Sherqiy
Türkistanning shimali rayonliridiki tebiy yaylaq we ormanliqlarni Xitay
köchmenlirining we Xitay shirketlirining paydilinishigha échiwetishni
tezletken bolup, héch bir mohit asrash esliheliri bolmighan zawut we kan –
karxanilarning köpüyishi, shu jaylarning ekilogiyelik mohitining éghir
derijide bulghunishini keltürüp chiqarghan.
|
