Germaniye Döwlet Téliwiziye Qanili ARD ning Mxpiri Gollandiye, Bilgiye We Shiwitsariyediki Uyghurlarni Ziyaret Qildi

Öz xewirimiz: Germaniye döwlet téliwiziye qanili ARD ning erkin purogrammichisi Ralph Klammert ependi, Germaniyening München shehride paaliyet élip bériwatqan <Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi> ning pirezidenti Abdujelil Qaraqash ependining orunlashturushi we hemraliqida ötken peyshembe, jüme we shenbe künliri mexsus Gollandiye, Bilgiye we Shiwitsariyelerge bérip, bu ellerdiki Uyghur teshkilatlirini ziyaret qilip, teshkilat rehberliri we bir qisim ezaliri bilen ayrim – ayrim halda teliwiziye söhbiti élip bardi.

Ötken ayning axiridimu ARD muxpiri Ralph Klammert ependi yene Abdujelil Qaraqash ependining hemraliqida Germaniye, Shiwitsiye we Norwigiyediki bir qisim Uyghur teshkilatliri we shexislirini ziyaret qilip, ular bilen Sherqiy Türkistan mesilisi heqqide keng kölemlik söhbet élip barghan idi.

Ötken peyshenbe küni kechte ARD muxpiri bilen Abdujelil Qaraqash ependi aldi bilen Gollandiyening Den Haag shehrige yétip bardi, buyerde ularni <Gollandiye Sherqiy Türkistan Wehfi> ning reyisi Behtiyar ependi bilen bezi teshkilat ezaliri kütiwaldi.

Shu küni ARD muxpiri özliri chüshken mehmanxanida Behtiyar ependi bilen Sherqiy Türkistan we Uyghurlar mesilisi heqqide mexsus teliwiziye söhbiti élip bardi, söhbet jeryanida ARD muxpiri Ralph Klammert ependi Behtiyar ependining wetendiki chaghda saqchi bolup ishligenlikini we kéyin bezi naheqsizliklerge chidap turalmay chetelge chiqip siyasi panahliq tileshke mejbur bolghanliqini anglap, unung kechürmishlirini intayin qiziqti we Behtiyar ependining Sherqiy Türkistan dawasining istiqbali heqqidiki qarashlirini etirapliq igellidi.

ARD muxpiri yene <Gollandiye Sherqiy Türkistan Wehfi> ning bashqa ezaliri bilenmu ayrim – ayrim söhbet élip bardi.

<Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi> ning pirezidenti Abdujelil Qaraqash ependimu Gollandiyediki Uyghurlargha ETIC ning xizmetliri heqqide melumat bérish bilen birge, öz ara hemkarliqni kücheytish mesilisi heqqide teshkilat rehberliri bilen muzakire élip bardi.

ARD muxpiri Ralph Klammert ependi bilen ETIC pirezidenti Abdujelil Qaraqash ependiler Gollandiyediki ziyaritini axirlashturup, jüme küni Bilgiyening Dison rayonigha yétip kélip, <Bilgiye Uyghur Jemiyiti> ning reyisi Ihsan Qembiri, <Dunya Uyghur Qurultiyi> ning ijra’iye komuteti ezasi Risalet xanim, Uyghur yazghuchi Nurbanum Meshrep xanim we bashqa teshkilat ezaliri bilen körüshüp, ular bilenmu Sherqiy Türkistan we Uyghurlar mesilisi heqqide etirapliq söhbet élip bardi.

ARD muxpiri bolupmu ular bilen ötküzülgen söhbetlerde, ottura asiya türk jumhuriyetliride turiwatqan Uyghurlar nöwette duch kéliwatqan türlük qiyinchiliqlar, Xitaying bu ellerde turiwatqan Uyghurlargha qiliwatqan siyasi ziyankeshlikliri, <Shang Hai hemkarliq teshkilati> ning buyerdiki Uyghurlargha keltürgen ziyanliri, Qazaqistan, Qirghizistan we Özbekistan Uyghurlirining Yawropa ellirige kélip siyasi panahliq tilishige sewepchi boluwatqan asasliq amillar … qatarliq keng mezmonlarda téliwiziye söhbiti élip bardi.

<Bilgiye Uyghur Jemiyiti> ning reyisi Ihsan ependi söhbet jeryanida, nöwette Qazaqistan, Qirghizistan we Özbekistandiki Uyghurlarning siyasi, iqtisadi we bashqa jehetlerde intayin qiyin ehwalda turiwatqanliqini, bu gheyri demokratik ellerning hökümetlirining Xitay bilen éghiz – burun yaliship, bu ellerdiki Uyghurlargha qaratqan siyasi besimlirini kücheytiwatqanliqini, emma shundaqtimu bu ellerdiki Uyghurlarning, bolupmu yashlarning özlirining wetenperwerlikini qilchimu ajizlashturmay, türlük shekiller arqiliq milliy küreshlirini dawamlashturup kelgenlikini bildürdi we bir milletning mustemlikidin qurtulmay turup musapirliqtin hem wetensizliktin qurtulalmaydighanliqini alahide tekitlep ötti.

Shenbe küni ARD muxpiri Ralph Klammert ependi Bilgiyediki ziyaritini ayaqlashturup, Abdujelil Qaraqash ependining hemraliqida Shiwitsariyening Zürich shehrige yétip keldi, buyerde ularni <Shiwitsiye Uyghur Jemiyiti> ning reyisi Endili ependi we teshkilat ezaliri kütiwaldi. Zürichte ARD muxpiri, jemiyet bashliqi Endili, teshkilat ezaliridin Nurehmet we Ilham ependiler bilen ayrim – ayrim halda söhbet élip bérip, ulardin Shiwitsariyediki Uyghurlarning ehwali we ularning Sherqiy Türkistan mesilisige bolghan qarashliri heqqide etirapliq melumat aldi.

ARD muxpiri bu qétimqi ziyaret jeryanida qilghan sözide, özining Uyghurlar mesilisi heqqide chong bir mexsus purogramma hazirlawatqanliqini bildürgen.