Sherqiy Türkistanning Jenobi Rayonlirida Bingtuanlik Xitaylarning Sanini Köpeytish Pilani

Shanggangda chiqidighan < Da Gong Bao > gézitide élan qilinghan bir obzorda, atalmish < térorchi bölgünchi küchler > ge taqabil turush üchün, Sherqiy Türkistandiki Bingtuanning jaylashqan yerlirini qaytidin orunlashturush, jenobi rayonlarda Bingtuanlik xitaylarning sanini köpeytish lazimliqi otturigha qoyuldi.
< Boxün axbarat tori > dimu élan qilinghan bu obzorning bash qismida mundaq dep körsütülgen:

< Xinjiangda Bingtuanning hazirqi orunlashturulushi ilgiriki Soweyt ittipaqining zomigerlikige taqabil turush meqsidide shekillendürülgen bolup, hazirqi yéngi weziyet bolsa Xinjiangning etrapidiki térorchi bölgünki küchlerge taqabil turushtin ibaret, shunung üchün, ishlepchiqirish qurulush Bingtuanini qaytidin orunlashturush lazim >.

Obzorda, ottura we jenobi asiyani baza qilghan asasta Sherqiy Türkistangha qarita qoralliq heriket élip bérishning, Sherqiy Türkistan mesilisini qoral küchi bilen hel qilishni teshebbus qilghuchilarning yengi heriket yölünishi ikenliki, buxil yengi yölünüshke asasen, Xitayning ottura asiya Döwletliri bilen < térorizim > gha qarshi herbiy hemkarliq élip bérip, qattiq zerbe bérish wziyitini saqlap qélishning zörürliki, emma, Xitayning Qazaqistan, Qirghizistan we Tajikistan bilen bolghan chégra léniyesining 3 ming kilometirdin ashidighanliqi, bundaq ehwalda peqet herbiy küchke tayinipla taqabil turimen dise, gheyet zor herbi we iqtisadi küch kétidighanliqi we bunungmu mumkin emesliki tekitlengen.

Yuqarqi obzorda yene mundaq dep körsütülgen:

< Xinjiang bilen chégridash bolghan Afghanistan, Pakistan we Hindistandiki radikal islamchilarmu Xinjiangni bölüshni qest qilghan üch xil küchler bilen til biriktüriwalghan, bu 3 döwletning Xinjiang bilen bolghan chégra musapisi 900 kilometirgha yéqinliship qalidu, bundaq ehwal astida qandaqmu chégra léniyeside térorchi bölgünchi heriketlerge qarshi polat qorghan qurup chiqqili bolsun? Peqetla Xinjiang ishlepchiqirish qurulush Bingtuanila bu mejburiyetni ada qilalaydu, Bingtuanni qaytidin orunlashturup, chégragha yéqin jaylarda Bingtuanning yéngi tuan – meydanlirini qurup chiqip, bu arqiliq mudapiye léniyelirini berpa qilghandila andin térorchi bölgünchi küchlerning chégradin kirishining aldini alghili bolidu >.

Yuqarqi obzorda, atalmish < ishlepchiqirish qurulush Bingtuani > ning terkibi, wezipisi heqqide izahat bérilip mundaq diyilgen:

< Xinjiang ishlepchiqirish qurulush Bingtuani bolsa partiye, hökümet, armiye we harxanilar öz ara birleshken, hem bozyer achidighan, hem chégrani qoghdaydighan alahide bir teshkilat bolup, partiye merkizi komutteti Bingtuanni < Xinjiangning muqumliqining yadrosi > dep qaraydu. Azatliqning deslepki mezgilliride Bingtuanning wezipisi banditlarni tazilash, isyanlarni basturush, partiye hakimiyetlirini qurup chiqish, Xinjiangda chong ishlepchiqirishni qanat yaydurush idi, eyni waqitta Ximali Xinjiang isyan we topilanglarning merkizi bolghini üchün, Bingtuanni yerleshtürgendimu ximali Xinjiang asas qilinghan, jenobi Xinjiangda bolsa asasen stiratigiyelik jaylarni igellesh, bozyer échish bilenla cheklengen. 50 – yillarning axirida Bingtuanning jaylishish ehwali ikki nuxtini öz ichige alghan, jenobi Xinjiangda teklimakan qumluqining etrapi, ximali Xinjiangda bolsa Chungghariye chöllükining öp – chörisi bolghan, emma asasliqi ximali Xinjiangdiki Jungghariye chöllükining etrapigha orunlashturulghan. 60 – yillargha kelgende Zhungguo bilen Soweyt ittipaqining munasiwiti yamanliship, Soweyt ittipaqining qutrutishi, pilanlishi bilen, Altay we Ili rayonida 10 minglighan chégra puxrasi qanunsiz halda Soweyt ittipaqigha ötüp ketti, bu ehwalgha asasen Bingtuan derhal herqaysi dewiziyeliridin asasliq küch teshkillep, Xinjiangning Soweyt ittipaqi bilen chégrilinidighan Altay – Ili rayonliridiki chégra boylirida bir türküm tuen – meydanlarni tésis qilip, bu arqiliq Bingtuanning yengi bir yerlishish léniyisini berpa qilip, chégrasini mustehkemlidi >.

Yuqarqi obzorda, Bingtuanning hazirqi yerlishish ehwali heqqide izahat bérilip mundaq diyilgen:

<Ötken nechche 10 yil mabeynide Bingtuan emeldin qaldurush, eslige keltürüsh jeryanlirini bésip ötken bolsimu, emma yenila 60 – yillarning axirlirida shekillengen orunlashturulushini muhapizet qilip keldi, yéni, orunlashturulush jehette ximali Xinjiangda küchlük, jenobi Xinjiangda ajiz boldi, 2 milyon 400 ming Bingtuanlik ishchi – xizmetchining 1 milyon 800 mingi ximali Xinjianggha, 600 nechche mingi jenobi Xinjianggha orunlashturuldi, jenobi Xinjiangdiki teklimakan qumluqining bezi boyliri chemberge kirgüzülmigini üchün, nöwette birleshme herbiy maniwer élip bériliwatqan Qirghizistan bilen Zhungguo chégrilinidighan Qizilsu qirghiz aptonom oblastining chégra boylirida bingtuanning tuan – meydanliri yoq>.

Obzorda yene, Tajikistan, Afghanistan we Pakistan bilen tutushidighan Qeshqerning chégra boyliridimu Bingtuanning tuan – meydanliri yoqluqi, ximali chégra boyliridimu bingtuan yerleshmigen bezi boshluqlarning mewjut ikenliki tekitlinip, hazirqi Bingtuanning yerlishish ehwalining ilgiriki sabiq Soweyt ittipaqiqa taqabil turush meqsidide tüzüp chiqilghan kona shekil ikenliki, hazirqi yengi weziyetni közde tutup, Bingtuanning yerlishish ehwalini qaytidin tüzüp chiqip, Sherqiy Türkistanning jenobi rayonliridiki chégra boylirigha köplep tuan – meydanlarni qurush kérekligi tekitlengen. Unudin bashqa yene Sherqiy Türkistanning ximalidiki Bingtuan yoq bezi chégra boylirighimu Bingtuanliklerni yotkep orunlashturush lazimliqi otturigha qoyulghan.
Yuqarqi obzorning axirida mundaq diyilgen:

<Küch orunlashturush jehette, Shimali Xinjiangdiki küchlerni mustehkemlesh bilen birge, jenobi Xinjiangghimu derhal muwapiq küch orunlashturush, bu arqiliq 3 xil küchlerning téroristik we bölgünchilik heriketlirini tel – töküs meghlubiyetke uchritish lazim>.

Yuqarqi obzor shunungdin direk beriduki, bundin kéyin Sherqiy Türkistanning jenobi rayonlirida Bingtuanlik xitaylarning sani shiddet bilen köpüyishi, Uyghurlar zich olturaqlashqan nahiye we yéza – qishlaqlar Bingtuan teripidin qorshao astigha élinishi mumkin.