Xitay Hakimiyiti Mubarek Ramazan Éyini Uyghurlar Üchün < Zulum Éyi > gha Aylandurup Qoydi

Eziz wetendashlar, Ramazan éyingizlargha mubarek bolsun, janabi Allah ibaditingizlarni kobul qilghay!

Sizlerge melum bolghinidek, Pütün dunya musulmanliri cheksiz hayajan we iptixarlinish tuyghusi bilen 12 ayning sultani hisaplanghan mubarek ramazan éyigha qedem qoydi, erkin dunya elliride yashawatqan musulmanlar bu mubarek ayda héch bir bésimgha yaki tosalghugha uchrimay, Rozisini tutup, tirawil namizini qilip, özlirining diniy mejburiyetlirini shat – xoramliq ichide ada qilip kelmekte.

Ramazan kirgendin buyan, hetta < Xiristiyan dunyasi > dep atalghan Yawropa elliridimu, herqaysi döwlet we merkizi sheherning mesulliri, shundaqla türlük siyasi partiyiler arqa – arqidin bayanat we murajetnamilar élan qilip, öz döwletliride yashawatqan musulmanlarning mubarek ramazan éyini tebriklesh bilen birge, ulargha güzel tileklerni tilep kelmekte we gheyri musulmanlarni bu mubarek ramazan éyida musulmanlarning Diniy paaliyetlirige hörmet qilishqa chaqirip kelmekte.

Mesilen, Germaniye, Yawropa boyiche Uyghurlarning sani bir qeder köp döwlet, buyerdiki Uyghurlarning mutleq köp qismi München shehrige jaylashqan, Ramazan kirgendin buyan Münchendiki Uyghurlarmu huddi bu sheherdiki bashqa musulman xelqlerge oxshash erkin – azade halda özlirining diniy mejburiyetlirini ada qilip kelmekte. Ramazanning birinchi küni München shehrining bashliqi Kiristian Ude ependi mexsus tebrikname élan qilip, pütün sheherdiki musulmanlarning mubarek ramazan éyini qutluqlaydighanliqini bildürgen idi.

Epsuski, ramazan éyi kirgendin buyan Germaniyediki Uyghurlarning dili sunuq, köngli yérim, chünki ularning jismi Germaniyede bolsimu, emma rohi ana wetini Sherqiy Türkistan ziminida kezmekte, ularning weten ichde yashawatqan ata – anilirining, uruq – tuqqan, dost – buraderlirining we söyümlük yurtdashlirining bu mubarek ramazan éyida qanchiliq azap – oqubetlerni béshidin ötküzidighanliqi ulargha besh qoldek ayan, chünki Xitay hökümiti chékidin ashqan bésim siyasiti we gheyri insani cheklesh tedbirliri arqiliq bu mubarek ramazan éyini Sherqiy Türkistan musulmanliri üchün < zulum éyi > gha aylandurup qoyghan.

Pütün dinlarning esheddi düshmini hésaplanghan Xitay kommunist hakimiyiti üchün Uyghur xelqining öz ziminida roza tutushi, iptar qilishi, tirawil namizi oqushining özi bir < jinayet > hisaplanmaqta. Shunga her yili ramazan éyi yétip kélishi bilen, Xitay hakimiyiti < qanunsiz diniy heriketlerge zerbe bérish > digen namda siyasi heriket qozghap, Uyghurlarning rozi tutqan – tutmighanliqini tekshüridighan mexsus paylaqchilar etiretlirini qurup chiqip, pütün shehriy türkistan miqyasida étiqatchi ammigha qarita mejburi dinsizlashturush siyasitini yürgüzüp kelmekte.

Emiliyette bolsa "Juonghua Helq Jumhuryiti Asasi Qanuni" ning 36 – maddisida, "Juonghua Helq Jumhuriyitining puhraliri dini étiqat erginlikige ige. Her qandaq döwlet orgini, ijtimai teshkilat we shehis puhralarni dingha étiqad qilishqa yaki étiqad qilmasliqqa zorlimasliqi, dingha étiqat qilidighan puhralarnimu, dingha étiqat qilmaydighan puhralarnimu kemsitmesliki lazim. Döwlet normal dini pa'aliyetlerni qoghdaydu" dep körsütülgen, "Zuonghua Helq Jumhuriyitining Milliy Téritoriyilik Aptonomiye Qanuni" ning 11 – maddisidimu yuqarqi söz eynen tékrarlanghan bolup, dimek Xitayning asasi qanuni we milliy téritoriyilik aptonomiye qanunida insanlarning dini étiqat erkinliki qanuni jehettin kapaletke ige qilip körsütülgen idi. Mahiyette bolsa Xitayning asasi qanunida körsütülgen bu madda héçbir zaman emilileshkini yoq, emiliyette bolsa bu maddining rohigha qarimu qarshi bolghan bir talaz qanun, nizam, pirinship we höjjetlerni çiqirip, özining asasi qanunini oçuqtin – oçuq inkar qilip keldi.


Mesilen, wetendin kelgen inkaslardin qarighanda, gerçe okutquçi, okuğuçi we hökümet hizmetçilirining normal diniy paaliyet bilen şuğillinişi Hitay qanunida çeklenmigen bolsimu Şerqiy Türkistanning uygurlar ziç jaylaşqan rayonlirida türlük çek-çikidin aşqan, hetta intayin bimene belgilimiler çiqirélip uygur okutquçi, okuğuçilarning we hökümet hizmetçilirining, hetta pénsiyage chiqqan yashanghan Uyghurlarningmu roza tutuşi, namaz okuşi qattiq çeklengen, hilapliq qilğuçilar qattiq jazalanğan.

Xitay hökümiti her yili ramazan éyida, zandarma, saqçi we paylaqçilarni işqa sélip, roza tutuşni çekleş, mesjidlerde tirave namizi oquşqa yol qoymasliq, iptarliq sétilidiğan bazarlarni mejburi taqaş qatarliq çektin aşqan tedbirlerni işlétip, uygur musulmanlarning ramizan iyidiki normal ibadet paaliyitige buzğunçiliq qilişqa urunup kelmekte, buningdin taşqiri, mesjıdlerning yuqiri avazliq kanaylirini sokup taşlap, zohurluq we iptar vaqtida mehellilerge mehsus közetçi we paylaqçilarni quyup kimning roza tutqan-tutmiğanliğini, kimlerning mesjidke birip namaz oquvatqanliğini bir birlep tekşurgen. Hetta keçki tirave namizi mezgilide, saqçi maşiniliri signallirini boluşiğa qoyuvétip, mehellimu mehelle çarlaş élip bérip, kişilerni qattiq vehimige sélip kelmekte.

Kişini téhimu ğezeplenduridiğini şuki, ramizan mezgilide, Uygurlar barliq idare jemiyet we mekteplerde qaysi Uygurning roza tutqan-tutmiğanliğini éniqlaş, roza tutqan bolsa qesten buzivitiş üçün her küni çuştin burun bir vaq kolliktip tamaq orunlaşturup, hemme uygurni uni yiyişke mejburliğan. Bundin taşqiri ramizan iyi kiriş harpisida ugyurlar ziç olturaqlaşqan rayonlarda vilayet, nahiye, we şeherlik maarip idariliri mehsus uqturuş tarqétip, oqutkuçi we ukuğuçilarning roza tutuşuni qet’i meni qilğan. Şundimu hatirjem bolalmay, ma'arip idariliri her bir mektepning mudiri bilen, mektividiki oqutquçi –oquğuçilarning roza tutmasliğiğa kapaletlik qiliş toğrisida tohtam tüzgen. Mektep mudiri oqutquçilar bilen toxtam tuzgen, oqutquçi sinipidiki her bir oquğuçisi bilen tohtam tüzgen, oquğuçilar „roza tutmaymen, namaz oqumaymen”-dep vediname yizip bergen.

Undin bashqa yene Xitay hakimiyiti roza tutqanliqi bayqalghan Uyghur ishchi – xizmetchiler we oqutquchilargha qarita maashini tutup qélish, töwenlitish, mensiwini élip tashlash, hetta xizmettin boshutush … qatarliq tedbirlerni qollunup, Uyghur musulmanlirini jénidin jaq toyghuzup kelmekte..