Wen Jia Baoning Ziyaretke Kélishi Bilen, Xitayning Kishilik Hoqoq Mesilisi Germaniye Metbuatlirining Asasliq Temisigha Aylandi

Xitayning bash ministiri Wen Jia Baoning 9 – ayning 13 – küni Germaniyege ziyaretke kélishi bilen, Xitayning kishilik hoqoq mesilisi Germaniye metbuatlirining qiziq témisigha aylandi.

Birqanche kündin buyan < Jenobi germaniye géziti >, < Germaniye dolkunliri radiosi > … qatarliq Germaniyening asasliq teshwiqat wastilirida arqa – arqidin bu heqte mexsus xewer – maqalilar élan qilinip, Xitayning kishilik hoqoq tajawuzchiliq qilmishliri, jümlidin, Xitay hakimiyitining Uyghur we Tibetlerge qaritilghan türlük bésim we zulum siyasetliri tenqitlinip kélinmekte. Win jia Baoning ziyariti harpisida xelqaraliq kishilik hoqoq teshkilatimu bayanat élan qilip, Germaniye rehberliridin bu qétımqi körüshüshte kishilik hoqoq mesilisini dadil halda otturigha qoyushni telep qildi.

Win Jia Bao 9 – ayning 13 – küni Germaniyening Hambrug shehrige yétıp kelgende, Germaniyediki kishilik hoqoq teshkilatliri, Sherqiy Türkistan teshkilatliri, Tibet teshkilatliri we Demokratik Xitay teshkilatliri bu sheherge yighilip birleshme namayish ötküzüp, Xitay hakimiyitining kishilik hoqoqa tajawuzchulıq qilmishlirigha qattiq naraziliq bildürdi.
< Dunya uyghur Qurultiyi > terkiwidiki < Yawropa Sherqiy Türkistan Birliki > teshkilatining bir türküm ezalirimu mexsus mashina bilen 600 nechche kilométır yol yürüp Münchin Shehridin Hambrugqa kélip naraziliq namayishigha qatnashti.

Xelqaraliq kishilik hoqoq teshkilatliri, Xitay bilen Yawropa birliki otturisidiki soda munasiwetlirining küchüyishige ériship, Kishilik hoqoq mesilisining muzakirilerde ikkinchi pilangha chüshüp qalghanliqini bildürüshmekte we Yawropa birlikidin we Germaniye hökümitidin kishilik hoqoq mesiliside Xitaygha teximu qattiqqol bolushni telep qilip kelmekte.

Ötken shenbe küni Hélsinkide Wen Jia Baonimu öz ichige alghan Xitay rehberliri bilen Yawropa birliki otturisida yuquri derijilikler söhbiti ötküzülgen bolup, söhbet bashlinishtin birqanche kün burun Yawropa parlamenti, 89 – yilidin buyan Xitaygha qaritip kelgen qoral – yaraq embargosini dawamlashturidighanliqi heqqide qarar alghan idi.

Xewerlerde körsütülishiche, peqet yéqınqi birqanche ay ichidila Xitay bilen Yawropa birliki otturisidiki soda miqdari 20 pirsent ashqan bolup, buyilning axirigha qeder ikki terep otturisidiki soda miqdari, Amerika bilen Yawropa birliki otturisidiki soda miqdaridin éship kétıshi mumkin iken.

Gerche ötken hepte Hélsinkide ötküzülgen söhbette bolsun, yaki tünögün Hambrugda ötküzülgen söhbetlerde bolsun, Yawropa birliki we Germaniye hökümiti iqtidasi mesililer bilen kishilik hoqoq we demokratik islahat mesililirini qoshup birge muzakire qilish lahiyesini otturigha qoyghan bolsimu, emma Wen Jia Bao, iqtisadi söhbet bilen bashqa söhbetlerni arilashturuwetmeslik pikride ching turuwélip, kishilik hoqoq mesilisidin mumkin bar özini qachurushqa tirishqan.

< Jenobi Germaniye geziti > de élan qilinghan bir maqalide, Wen Jia Baoning bu qétım Yawropagha ziyaretke chiqishtin burun muxpirlargha qilghan sözide, özlirining demokratik siyasi islahat jehetlerde bunungdin kéyin dadil qedem basidighanliqini bayan qilghan bolsimu, epsuski Wen Jia Bao Yawropagha ayaq basqan küni Xitay hökümitining Chet'el muxpirlirining paaliyetlirini cheklesh heqqide belgilime chiqarghanliqi, yene shundaqla Xitay hökümitining 2008 – yili ötküzülidighan Beijing olimpik yighini jeryanida chet'ellik muxpirlarning héchqandaq tekshürüshke uchrimay xalighanche xewer yézishigha yol qoyudighanliqi heqqide wede bergendin kéyinmu yene muxpirlarni tutup solash, jazalash, demokratik pikir – éqımidikilerni jazalash we internet tor betlirini konturol qilishni kücheytish … qatarliq wasrilar bilen, digenlirining we bergen wedilirining del eksini qilip kéliwatqanliqi qeyt qilindi.

< Jenobi Germaniye geziti > de élan qilinghan yene bir maqalida, < bundin 4 ay burun Germaniye bash ministiri Merkel hanim Xitayni ziyaret qilghanda, kishilik hoqoq mesilisini Xitay rehberlirige yüzturane halda otturigha qoyghan idi, Gemaniye xelqi shuni ümit qiliduki, Merkel hanim bu qétım Wen Jia Bao bilen körüshkende, Xitaydiki azsanliq milletler mesilisini we Diniy étıqatlarning besimgha uchrash mesilinimu otturigha qoyushi lazim > dep körsütüldi.

< Germaniye dolqunliri > radiosida élan qilinghan bir maqalida, Wen Jia Baoning bu qétımqi ziyaritining ikki meqsidi barliqi, unung birining, Yawropa birlikining Xitaygha qaritip kéliwatqan qoral – yaraq embargosini emeldin qaldurush, yene biri bolsa Xitayning bazar iqtisadi ornini Yawropa birlikige qobul qildurushtin ibaret ikenliki qeyt qilinip, Germaniyening bash ministirlik hoqoqi ilgiriki < Sotsiyal demokrat partiyesi > din, hazirqi < Xiristiyan demokratik birlik partiyesi > ge ötkendin kéyin, Germaniyening Xitaygha qaratqan tashqi siyasitide tüptin özgürüsh yüz bergenliki, sabiq bash ministir Shröder ependi Xitaygha qarita yumshaq siyaset yürgüzgen bolsa, Merkel xanimning hazir Tashqi siyasette pütünley Amerikigha mayil bir yol tutqanliqi bayan qilindi.