55 Mingdin Artuq Aliy Mektep Püttürgen Oqughuchi Sherqiy Türkistangha Bérishqa Hazirlanmaqta

2006.05.17 RFA

UYéqinda Xitay dölet tereqqiyat we islahat komitéti bu yil aliy mektep püttüridighanlarning az dégende 60% ining ishsiz qalidighanliqini melum qilghan. Xitaydiki bu xil ishsizliq weziyiti astida aliy mektep püttürgen oqughuchilarning gherbiy rayonlargha bérip ishlishi heqqidiki teshwiqatlar téximu kücheygen. Mesilen, yéqinda Xitayda aliy mektep püttürüp gherbke bérish üchün tizimlatqanlar sani 55 mingdin éship ketken.

Xitay agéntliqi teripidin bérilgen bu heqtiki melumatta körsitilishiche, gherbiy rayonlargha bérish aldida turuwatqan bu oqughuchilar asasen mezkur jaylardiki maarip, sehiye, déhqanchiliq we qurulush qatarliq sahelerde ishleydiken. Buningdin bashqa yene gherbiy rayonlardiki asasiy qatlam xelq ediliye idariliri, asasiy qatlam teptish idariliri we asasiy qatlam qanun yardem bérish orunlirida ishleydiken.

Uyghur oqutquchilarning ornini Xitaylar igilimekte

Radiomizning ziyaritini qobul qilghan Uyghur élidiki bir aliy mektep kadirining melum qilishiche, yéqinqi bir nechche yildin buyan Xitay ölkiliridin shinjang uniwérsitétidiki her qaysi fakultétlargha kélip ishqa orunlishiwatqan Xitay oqughuchilirining sani barghanséri köpiyishke bashlighan. Mesilen, qanun fakultétining özidila Xitay ölkiliridin kelgen yeni mezkur fakultéttiki Uyghur oqutquchilarning ornigha ders bériwatqan Xitaylarning sani 11 ge yetken.

Ziyaritimizni qobul qilghan bu aliy mektep kadirining éytishiche, mezkur aliy mektepte hazir barliq derslerning hemmisi Xitay tilida ötüliwatqachqa, ders béridighan Uyghur oqutquchilarning sani barghanséri azlap ketken hemde shu az sandiki Uyghur oqutquchilarning heptisige ötidighan ders saiti Xitay oqutquchilirigha sélishturghanda nechche hesse az bolghan.

Oqush püttürgen Uyghurlar ishsiz qalmaqta

Ziyaritimizni qobul qilghan bu aliy mektep kadiri söhbet jeryanida yene, hazir ürümchide aliy mektep püttürgen oqughuchilarning xizmet tapalishi heqiqeten nahayiti tes boluwatqanliqini bolupmu, mektep püttürgen Uyghur oqughuchilarning xizmet tapalishi Xitay oqughuchilirigha qarighanda nechche hesse tes boluwatqanliqini tekitlep, herqandaq xizmet orunliri xizmet iltimas qilip kelgen Uyghurlargha ochuqtin ‏- Ochuq" biz Uyghur almaymiz " dep ularni ret qilghanliqtin, bir qisim aliy mektep oqughuchiliri ümidsizlinip oqush tügimeyla mekteptin chékinip kétiwatqanliqini sözlep berdi.

Xitay ölkiliridin kéliwatqan aliy mektep püttürgen oqughuchilar sanining köpiyishi bilen, Uyghur yashlirining xizmetke orunlishish imkaniyiti téximu töwenlep ketmekte. Bu xil ehwal peqet ürümchi qatarliq chong sheherlerdila emes, keng yézilarda téximu éghir bolghan. Mesilen, yéqinda ziyaritimizni qobul qilghan aqsu rayonidiki bir Uyghur déhqan ayal özining ming bir japada oqutqan ikki balisining mektep püttürüp ta hazirgha qeder xizmetke orunlishalmaywatqanliqini sözlep berdi.

Ziyaritimizni qobul qilghan bu déhqan ayalning éytishiche, gerche her yili aqsuda aliy mektep püttürüp kelgen oqughuchilarning sani 5000 etrapida boluwatqan bolsimu, xizmetke orunlishalaydighanlar mezkur sanning aran 1% tinila igileydiken. (Méhriban)