|
Uyghur Xelqining Matem Küni
Yüsüf Roshangül ( Germaniye )
10 – ayning 1 – küni, Xitay xelq junhuriyitining
dölet bayrimi, shundaqla, Xitay mustebit hakimiyiti teripidin sherqiy
türkistan xelqighe mejburi tengilghan atalmish < Xinjiang Uyghur aptonom
rayoni > ning qurulghanliqining 50 – yilliqi.
Xitay hakimiyiti bu qorchaq hakimiyetning qurulghanliq murasimini heshem we
tentene bilen kütiwélish üchün, birqanche aydin buyan qattiq dawrang bilen
jiddi teyyarliq qilishmaqta.
Bir tereptin, Xitay dayirliri arqa – arqidin bayanatlar elan qilip, 50 yil
burun qurulghan bu atalmish < aptonom rayon > ni Uyghur xelqining < illiq
ayilisi > we < behit buliqi > dep mahtap kökke kötürüp, sherqiy
türkistandiki riyanliqlarni dunya jamaetchilikidin yoshurushqa tirishsa,
yene bir tereptin, murasim harpisida < murasimning bixeterlikke kapaletlik
qilish > digen bahane bilen, sherqiy türkistan ziminida qizil terorluq
yürgüzüp, köpligen bigunah insanlarni tutqun qilip, bu ziminning heqiqi
igiliri hisaplanghan Uyghurlarning kündilik hayatini zeher qilip kelmekte.
Xitay hökümiti, atalmish < aptonom rayon > qurulghan bu künni < chong bayram
> dep elan qilip, ishchi – hizmetchilerni bir heptilik dem élishqa chiqirip,
kocha – koylarni qizil bayraq we panuslar bilen bizep, xelqimiz ichide sün’i
bayram keypiyati yaritishqa tirishsa, weten sirtidiki Uyghurlar bu künni <
matem küni > dep élan qilip, Sherqiy Türkistanning ay – yultuzluq
bayraqlirini hazirliship, Xitay elchixaniliri aldida naraziliq namayishliri
ötküzüshke hazirlanmaqta.
Emma shu bir riyalliqki, sel – pella milliy hessiyati bar héchbir Uyghur
Xitay teripidin nomuslarche < bayram > dep atiwélin-ghan bu qara künni,
sherqiy türkistan xelqighe pütmes – tügimes balayi – apet élip kelgen
heqiyqi < matem küni > dep qarap, herxil usollar bilen özlirining Xitay
kommunistlirigha bolghan naraziliqlirini bildürüshüp kelmekte. Menmu del ene
shularning biri.
Xitay hakimiyiti künlerdin buyan mahtap kökke kötürüp kéliwatqan bu <
aptonom rayon > Uyghurlargha nime élip keldi ? eger biz sherqiy
türkistandiki riyalliqlargha nezer salidighan bolsaq, uning Xitay hökümiti
eytqinidek < Uyghurlarning behit qushi > emes, belki Uyghur xelqining
boynigha sélin'ghan boyunturuq ikenlikini körüwélish tes emes.
Mesilen, bügün qarap béqing, bu < aptonom rayon > qurulushtin burun, Sherqiy
Türkistanning noposining 70 pirsentidin köpirekini igelleydighan Uyghurlar
mana hazir azsanliq orungha aylinip qaldi, Uyghurlarning milliy we diniy
mewjutliqi tarihta hech körülüp baqmighan derijide yoqulup ketish hewipige
duch kéliwatidu, qisqisi, Uyghur xelqi öz tupriqida Hojayin emes, adettiki
bir puhrada bolushqa tegishlik heq – hoqoqqimu erishelmey kéliwatidu …
Biz chetelde yashawatqan Uyghurlar bu matem künini hergizmu esimizdin
chiqirip qoymasliqimiz kérek, biz özimizning heqiyqi bextige bundaq <
aptonom rayon > lar arqiliq emes, belki tel – töküs musteqilliq arqiliqla
erisheleymiz ! bu bizning birdin – bir chiqish yolimiz, dostlar, kélinglar,
hemmimiz bu xasiyetlik küreshke birlikte atlinayli !
2005 – yil 10 – ayning 30 - küni
|
