Uyghurlardiki Axparat - Uchurlargha Selqarash Meselisi We Qarashlirimiz

   Nöwettiki weziyette dunyadiki barliq yéngiliqlar peqet tarqitish wastilirining yardimi bilen érishilidu. Buning merkizide axparat muhbirliqi eng muhim orunda turidu. Dunya tarixida élip bérilghan keng kölemlik urushlar bolsun we yaki terepler ottursidiki ijtima'i alaqilarda bolsun bularning hammisi, ang aldi bilen bir biriga bérilgan uchur we inkasliridin bilinip turidu .

   Dawrimizdiki uchur- alaqilarning insanlar paaliyitidiki muhimliqini bu riyalliqlargha qatniship yashawatghan insanlar bilip bolghan bolsa kérek, biraq bugünki kündimu bizning bezi insanlirimiz téxi gheplet uyqusidin uyghunalmay erkin dunyada yashap turup, körsimu körmeske sélip yurushiwatidu, asarette qalghan xelqimizning erkin dunya bilen dialog qilalmaywatqanliqigha sukut qilip turuwatidu. Peqet özlirining erkin dunyadiki kichikkine rahet paraghitini muhim bilip milyonlighan xelqimizning azab chékishige qarap turiwatidu. Xelqimizning azaplirini erkin dunyagha yatküzmey, epsus bu yolda xalis ish qiliwatqanlardin özini apqechiwatidu.

   Eziz watinimiz Sherqiy Türkistan Xitay tajawuzchilirining ishghaliyiti astida turiwatqachqa Sherqiy Türkistan xalqi axparat qamal qilinghan sharaitta yashawatidu. Ézilgen xalqimiz démokratik dunyada yashawatqan xelqlerdek yashash uyaqta tursun, özining kimlikini bilmeydu. Hetta insanda bolidighan hoquqlarning nimelikinimu bilmeydu .Toghra, biz öz tariximizda imperiye qurghan, padishahliq we xanliq bextini sürgen xelq. Hazirqi dewirde biz qandaq halette yeshewatimiz, tarix peqet ötmüshkila mensuptur, bugün bizge riyalliqtur, biz hazirghiche ejdatlirimiz qaldurup ketken tarixlirimizgha hérismen bolup yashawatimiz, emma közimizni yoghan échip qaraydighan bolsaq bugünki riyalliq bizni tarixtin orun bérishke qistawatidu. Bugünki riyal dunya weziyitide passip orunda qélishqa majbur qiliwatidu. Elwette bizmu özimizni yer sharining bir bulungida yashawatqan haqiqi insan dep tonusaq, özimizni bugünki uchur dawridin apqachmayli !

   Xitayning siyasi xeritisi ichide yashawatqan Sherqiy Türkistanliqlar Xitaygha béshi yerge tegküdek igilip yashashni adet qiliwaldi, emma chégra sirtigha chiqiwalghanlarmu Xitayning rohiy tutqunliqidin qutulalmaywatidu, mushularni xiyal qilghanda dunyada bizdek bichare, bexitsiz insanlar yoq bolsa kérek diyishke bolidu. Emma shuni chüshünüp yétishimiz kérekki her insanning taghdiri özining qolida! Xitay tajawuzchiliri wetinimizni urush qilip almidi, biz wetinimizni ulargha ikki qollap tutup berduq?!, Xitaylarning baxt- saaditiga sunup berduq ?! Emdilikte Xitayning éytip tügetküsiz horluqlirigha yene sukut qilishning orni barmu?!

   Nöwette dunyaning siyasi weziyitige diqqat qilsaq shuni hés qilish mumkinki, bir millet yene bir milletni qul qilip yashash asta- asta tügewatidu, yéngidin köpligen musteqil jumhuriyetler quruliwatidu, milletlerning igilik hoquqi, izzat hörmiti qoghdiiwatidu, dunya weziyiti bizge mushundaq paydiliq boliwatqan yerde, biz yene sukut qilip yashash aditini dawamlashtursaq bizge özwetinimizni Xitaylar qayturup bermaydu eksiche téximu téz aslminatsiye qilidu, tajawuzchiliq yiltizi téximu yiltiz tartidu.

   Biz meniwi jehette étirap qilmaydighan Zhungguoning 60 yil burunqi tarixigha nezer salayli, eyni dewirde kichikkine aral dölitidiki Yaponlar ularni qanchilik bozek qilghan, bugünki Xitay döliti qandak boldi? Ular mayli kommunist bolsun yaki bashqa idiyede bolsun ularning xalqarada xéli küchlük döletler bilen ziddiyatlisheligüdek qudretke ige boldi, Xitay milliti chetellerde kommunist rijimini ameldin qaldurush üchün dawamliq heriket qiliwatidu, ular öz heriketlirini qandaq élip bériwatqanliqigha diqqat qilsaq bolidu, ularning démokratik heriketliri peqet axparat -teshwiqatliri bilen ténchkliq yolida élip bériliwatidu.

   Özimizning ishigha kelsek, bizning dewrimiz mayli demokratik allerning qanunigha salayli yaki öz millitimizning arzuliridin isteyli bir heqliq dewadin ibarat. Bizning bu herikitimiz herqandaq sharaitta ténchliq bilen élip bérilidighan herikettur. Xitaylar bizni dunya weziyitining paydiliq sharaitlirida bizning étiqadimizni destek qilip heriketlirimizge térroristliq tamghisini basti, emma haqqaniyet yaqilighuchi insanlar Xitaylarning diginige ishanmidi .

   Yéqinda Tibat élining dawasigha uzun yillar küch serip qilghan Engiliyede turushluq axparat markizi taqilip qalghanliq xawiri bizni qattiq oylandurdi, sewebi iqtisatning kamchilliqidin ibarat bolghan, elbette buning bilen Tibat xelqining weten dewasi toxtap qalmaydu, biraq mushundaq amillar dawaning ilgiri sürülishide tosqunluqqa uchrishimu mumkin. Emdi Sherqiy Türkistanliqlarning weten dawasini qilishiwatqan tashqi dunyadiki Sheqi Türkistan axbarat markiziga oxshash orunlarning teghdiri qandaq bolar digan mesililer bizni oylanduriwatidu, elwette bundaq axparat merkizining mewjut bolup turushi biz uchunmu asangha toxtimaywatidu, bizmu xalqimizning qollap quwwetlishidin ayrilalmaymiz, eger xalqimiz dawayimizning dawamliq bolishini xalaydighan mushundaq orunlarning mewjut bolup turushini istise bizni her jehettin qollishini tawissiya qilimiz!!

Sherqiy Türkistan Ipormation Merkizi

Erkinay
2005-yil 9- ayning 14-küni