Sherqiy Türkistandiki Ish-qur Poliklirida Partilitish Weqeliri Köpeymekte

Yaponiyede chhiqidighan “Mainichhi Shinbun” (Herkünluk gezit) muxbiri Otani Mayumi xanimning 17-awghust Beijingdin bergen xewirige qarighanda, Sherqiy Türkistanda bu yil chhegra rayonda boz yer echhishni bahane qilip kelgen zapas qoshun- Xinjiang Islepchhiqirish-qurulush polkliri ichhide köp qetim partilitish weqeliri yüz bergen. Bu weqelerni Aptonom rayonning munasiwetlik mes’ulliri 16-awghust ashkarilighan. Bu yil 7-ayda Tengri teghining jenubidiki Aqsu wilayitide ish-qur (ishlepchhiqirish-qurulush ) polktiki xitaylar qoralliq topilang kotergen. Buning sewebi ish-qur polkidiki xitaylarning turmush qiyinchhilighi bolghanliqi üchhünmish.
Xitay tajawuzchhi hökümitining muawin bash ministiri Huangju 7-ayning 27-künidin etibaren bir hepte Uyghur aptonom rayonini ziyaret qilghan bolup, qoralliq topilanggha yoluqqanliqi üchhün bundin keyin ish-qur poliklirigha bolghan nazaret we bashqurushni küchheytish toghrisida yolyoruq bergen. Xitay teshwiqat wastilirining xewirige qarighanda muawin bash ministir Huangju ish-qur poliklirini közdin köchhürgen mezgillerde ish-qur poliklirining roligha yüksek baha berip, chhegra rayonni qoghdash we jemi’et muqumluqni qoghdasgta muhim rolini jari qildurushni ümit qilghan.
Ish-qur polkliri Uyghur aptonom rayonigha boz yer echish, chegrini qoghdashni meqset qilip 1954-yilidin bashlap kelgen xitay aqqunlar teshkilatidur.Bu teshkilat xitayning her qaysi jayliridin xitay aqqunlirining Uyghur aptonom rayonigha eqip kelishidiki <qobulkxana> wezipisinimu oz ustige alghan bolup, Uyghur aptonom rayonining herqaysi jaylirigha tarqalghan. Ular yeza igilikini asas qilip sana’et, soda, qurulush qatarliqlar bilen shughullinidu. Ish-qur polkliridiki xitay aqqunlirining nopusi texminen 2 milyon 400 ming. Toluqsiz melumatlargha qarighanda ish-qur teshkilatida az sanliq milletlerdinmu nechche on tümen barmish.
　　Uyghur aptonom rayonidiki munasiwetlik mesullarning ashkarilishiche Uyghur aptonom rayonining jenubi bilen shimalidiki iqtisadi perq intayin chong iken, bolupmu arqida qalghan jenup tereptiki ish-qur polkliridiki xitay aqqunlirining turmush sewiyesi bek töwen bolup, u aqqunlar xitaydiki esli yurtigha qaytip ketishni telep qilghan bolsimu xitay tajawuzchi hökümiti ularning yurtlirigha qaytip ketishige ruxset bermigen. Shunga Uyghur aptonom rayonining jenubidiki ish-qur polkliridiki aqqun xitaylar bu adaletsizlikke narazi bolup qoralliq topilang kötergen.
Undin bashqa Uyghur aptonom rayonidiki ish-qur polkliridiki aqqun xitaylar ichide qerilarning we pensiyige chiqqanlarning sani tezdin köpiyip ketkechke maliye jehettiki besimmu eghirlishishqa bashlighan.
Mainichhi Shinbun gezitining 17-awghust künidiki sanidin terjime qilindi.
http://www.mainichhi-msn.cho.jp/kokusai/asia/news/20050817k0000m030146000ch.html

(Yaponchidin Uyghur Taro terjime qildi)
2005-yili 8-ayning 17-küni