Uygur Xelqining Batur Oğlani, Pexirlik Jengçisi Barat Haji Mekkide Alemdin Ötti

Şerqiy Türkistan Islam Jumhuriyitining jengçisi, bir ömür Şerqiy Türkistan we Uygur xelqining azadliqi, hörlüki üçün küreş qilğan péşqedem jengçi Barat Haji 2003-yili 3-ayning 3-küni Seudi Erebistanning muqeddes Mekke şehride 93 yeşida alemdin ötti.
Barat Haji rehmetlik 1910-yili 6-ayning 10-küni Qeşqer şehri Eyşimka yipekçiler koçisida taşqi soda bilen şuğullinidiğan dindar a’iliside dunyağa kelgen. Baliliq dewrliride diniy mektepte oquğan, hüner ügen’gen. 1930-yilğiçe Qeşqer şehride dukan eçip tijaret qilğan.
1931-yili Xitayning mustebit hakimiyitige qarşi Ğoja Niyaz Haji rehberligide Qumul dehqanlar qozğilingi partiliğandin kéyin, inqilap oti wetinimizning hemme yerige tutişip, tajawuzçi Xitaylarğa qarşi inqilap ewjige kötirilgende Barat Haji eskerlikke qatnaşqan, dimek merhum Barat Haji 1933-yili qurul’ğan Şerqiy Türkistan Islam jumhuriyitining jengçisi, 1944-yili qurulğan Şerqiy Türkistan jumhuriyitining jengçisi, ikki jumhuriyitimizning şahidi idi.
Merhum Barat Haji ömrining zor bir qismini wetinimizning we millitimizning azadliqi üçün hemde bu dunyaning dowziqi bolğan komunist Xitayning türmiliride azab içide ötküzgen. Ömrining 30 yilğa yeqin qiran mezgillirini Xitay jallatlirining türmiliride insan qélipidin çiqqan yawuz, wehşi qiyin-qistaqlar, ademni tirik öltüridiğan haqaretler birle beşidin ötküzgen idi. Péşqedem jengçi hayatining altun dewrini yigirme yillap 1. 2m x 1. 5m liq türme kamirlirida azab-oqubet içide ötküzuş bilen bille mubarek Qur’ani kerimni oquğan.
Barat Haji janabi Allahning teqdiri bilen türmidin çiqqandin kéyin mingbir japada Türkiyege kelgen we weten millet dawasi üçün herdahim kökrek kérip otturigha çiqip Türk qerindaşlarning congqur hörmitige sazawer bolghan.Barat Haji wapatidin keyin Türkiye televiziye istansisi merhumning hayat mezgilidiki öçmes iş izlirini pütün Türkiye xelqige qayta-qayta anglatti.
Barat Haji dahim özining eng adaqqi nişani üçün oylidi, herqandaq ehwalda nişan’ğa qarap ilgirileş , nişan üçün heriket qiliş uning hayatliq meqsidi idi. Péşqedem mujahid Barat Hajining nur yeğip turidiğan çehri heli televizor ekranlirida körünse, heli gezit-jornal sehipiliridin orun élip, çet’ellerdiki Şerqiy Türkistan dawasi üçün bir simwolluq haletke kelgen idi. U heçbir xatire künlerni esidin çiqarmiğan bolup, özi yalğuz bolsimu namayişqa çiqatti, uning hemrayi, sebdişi, yoldişi-merhum dahimiz Sawut Damollidin teweruk qalğan ay-yultuzluq kök bayraq idi, u harmaytti, zerimeytti, ümüdsizlenmeytti. Çünki u wetenning bir jengçisi idi, uning wujudida dozaqning bu dunyadiki kölenggisi bolğan Xitay türmiliride azab destidin ölüp ketken sansizliğan sebdaşlirining, rehberlirining, qoldaşlirining ümüdliri mujessemlen’gen idi. Eşu türmilerni her qétim köz aldiğa keltürginide bir qetim özige qamça sélip nişan’ğa qarap atlinişqa riğbetlinetti. Hörlükning qedrini bilişke muyesser bolatti, şehidlerning közliridin ünsiz “Elwida!”, “Hurra!” digen sadalarni hes qilatti. Ularning diyişke intilgen , lékin diyelmey qalğan sözlirige Barat Haji özini qerizdardek hes qilatti. Şuning üçün u herdayim özige “Alğa !…. . ” dep buyruq bérip turatti. Bu buyruq-Wetenning sadasi, milletning emri idi!
Şuning üçünmu Barat Hajining riyazetlerdin pütken ömür dastani “hessiyatni towarğa aylanduruş tijariti” bilen şuğullan’ğuçilar, jama’etning diqqitini özi terepke tartiş ğerizidiki pursetperesler öz ğerezliri yolida paydiliniwélipla xuddi “hang’ga éşek balisiğa ige bolmiğandek” taşliwetken çağlardimu, şunçe yil türmilerde çekken muşeqqiti yetmigendek çidiğusiz töhmetlerge qalğan çağlardimu, muşu hör dunyağa kélipmu soğuqta üşşüp, yetim balidek ğeripsinip, késel bolğanda qariğili heçkim yoq, ölümni kütüp yatqandimu wetenning nidasini waqirimaqtin, milletning dadini datlimaqtin herip qalmiğan idi. Uning qéni şehidlerning arzu-armanliri bilen yuğurulup ketken bolup, u “men weten, millet üçün şunçe yil riyazet çekkendikin, xelqim manga rehmet eytamdikin, meni qehrimanimiz dep hörmet qilamdikin”digen tamada bolmay, peqet we peqet Allah rizasi üçün özining wijdani burçini ada qilğan idi. Çünki u çet’ellerdiki xelqimizning ehwalini bilgen idi. U özining ebediylik ğayisi üçün axiriqi tiniqi qalğuçe küreş qilişni bext hesaplap kelgen idi, u ene şundaq addiy, gegant jengçi idi! Şerqiy Türkistan mana şundaq jengçiliri bilen pexirlinidu; Şerqiy Türkistan inqilab tarixi mana şundaq ezimetlerning şanliq izliri bilen bezilidu !
Uygur xelqining şundaqla Türkiy xelqlerning pexirlik oğlani, ikki jumhuriyitimizning batur jengçisi we şahidi, bir ömür wetinimiz we millitimizning azadliq işliri üçün küreş qilğan merhum Barat Haji Şerqiy Türkistan xelqining qelbide meng’gü hayat !
Merhum Barat Hajiğa janabi Allahtin rehmet, A’ile- tawabatiğa sebre we salametlik tileymiz! Merhumning yatqan yéri jennette bolğay! Amin !

Şerqiy Türkistan Informatsion Merkizi
2003-Yili 3-Ayning 8-Küni