Tai Wan Hökümitining Unutqaqliqi

Yéqinda Tai Wan hökümitining pirizdenti Cheng Shui Bian <Tai Wan-Tibet Almaşturuş Fondi Jem'iyiti>ning yiğilişiğa qatnaşqanda, Mong'ğul we Tibetlerni Xitay çong quruqluqi içidikilerdin perqlendurup <Ğeyri çong quruqluqluqlar> dep mu'amile qilidiğanliqini, ularning Tai Wan'ge kirip çiqiş işlirini taşqi işlar ministirliki bir terep qilidiğanliqini éytqan. Mong'ğul, Tibetler bilen oxşaşla Xitay mustemlikiside yaşawatqan Şerqiy Türkistanliq Uygurlarni bu Xitay emesler qatarida sanaşni "untup qalğan".

Uygurlarning Tai Wanning "Barawer mu'amile qilimiz" dep turup, Uygurlarni "untup qalğanliqi"ğa narazi bolup, merkizimiz arqiliq Tai Wan'ge inkas qayturğandin kéyin, Tai Wanning çong quruqluq komitétining mu'awin başliqi Chen Mingtong 23-yaniwar küni pirizdentining yéqinda éytip ötken sözining alahide arqa körünüş we şara'it astida éytqanliqi, Xitay mustemlikiside yaşawatqan barliq az sanliq milletlerni <ğeyri çong quruqluqlar> dep atimaydiğanliqini bildürüp, pirizdentning sözini çüşendürüş arqiliq, Uygurlarni Xitay içidiki Xitaylar bilen oxşaş mu'amile qilsa bolidu, digen meqsidini yoşurmiğan.

Tai Wan hökümiti kommunist Xitay hökümitige sélişturğanda Şerqiy Türkistanni, Uygurlarni Mong'ğul we Tibetlerge qariğanda taza obdan bilidu. 1912-yili Zhong Hua Min'go qurulğanda Şerqiy Türkistannimu Ching sulalisini ağdurğan <tohbisi> üçün , asanla <olja>alğan idi. Şerqiy Türkistandiki Uygur xelqi Zhong Hua Min'goning Şerqiy Türkistandiki mustemlike siyasitige qarşi nurğun qétim qoralliq qozğilang we inqilap qilip, 1933-yili Qeşqerde Şerqiy Türkistan Jumhuriyitini qurğan, 1944-yili Ğuljida Şerqiy Türkistan Jumhuriyitini qurğan. Zhong Hua Mingoning Şerqiy Türkistandiki mustemlikiçi hakimiyitini ağdurup taşliğan.
Tai Wan hökümiti bu yéqinqila tarixni untup qalmidi, Uygur xelqimu bu tarihni téhi esidin çiqirip qoyğini yoq. Nöwette Uygurlarning meqsidimu kommunist Xitay hökümitining Şerqiy Türkistandiki mustebit hakimiyitini ağdurup taşlap, azat, hör, musteqil Şerqiy Türkistan jumhuriyitini quruştin ibaret.

Tai Wan démokratik tüzümdiki dölet turup, Mong'ğullar bilen Tibetlerni esligende, ularğa téximu çongqur tesirlerni qaldürüp ketken Uygurlarnimu untup qalmasliqi kérek idi.
Tai Wan pirizdentining bu mu'amilisi Şerqiy Türkistanning musteqil boluşiğa qoşulmaydiğanliqini, kommunist Xitay hakimiyiti ağdurulup, démokratik Xitay döliti qurulğan teqdirdimu, Şerqiy Türkistanning dawamliq Xitay mustemlikiside turuşini arzu qilidiğanliqidin bişaret béridu.

Uygur xelqi özi qurğan musteqil Şerqiy Türkistan'ğa muhtaj. Héçqandaq yat milletning başquruşini, <Ölke>, <Aptonom rayon> digen'ge oxşaş aldamxaltilar bilen zulum çékişni xalimaydu we uning'ğa qarşi qet'i küreş qilidu.

Biz Tai Wanning Xitay mustemlikisidiki zulum çékiwatqan milletlerge toğra mu'amile qilişini, bilmeslikke séliş, suni léyitiwétiş qararliq usullar bilen Uygur xelqining milliy izzet-ekramini sundurmasliqini umud qilimiz.

Çong quruqkuqta gerçe 56 millet yaşawatqan bolsimu, Jumhuriyet süpitide Şerqiy Türkistan, Tibet, Mong'ğullar, Manjularning oz döletlirini eslige keltürüş hoquqi we mejburiyiti bar. Başqa milletler bolsa, aşu musteqil bolidiğan döletlerning siyasiti boyiçe muwapiq hel qilinidiğan mesilidur. Tai Wan hökümitining béşini ağritiwetküdek unçiwala mürekkep millet mesilisimu mewjut emes.

Şerqiy Türkistan Informatsion Merkizi
2003-Yili 24-Yanwar