|
AMERIKA PREZIDENTI GEORGE W. BUSH
JANAPLIRIGHA
Hörmetlik prezident ependim, yil axirisida élip bérilmaqçi bolghan,
Amerika, Xitay hökümetliri aliy derijilikler uçrushishi munasiweti belen bu
mektupni sizge yéziwatqanliqimizdin yüksek memnunluq hes qilmaqtimiz.
Teshkilatimiz yérim esirdin köprek waqittin buyan
Xitay tajawuzçillirigha, jümlidin, kommunist Xitay hakimiyitige qarshi
küresh qilip kéliwatqan aldinqi bir ewlat demokrattik inqilabçilirimizning
izini bésip, <<Uyghur Demokratik Partiysi >> namida qaytidin qurulup, herket
élip bériwatqan yer asti teshkilatidur. Teshkilatimizning tüp meqsidi
Sherqiy Türkistanda demokiratiyelishish qedimini tizlitish, zamaniwi ang we
diniy étiqat erkinliki idiyisini jamaetçilik arisida kengeytip, Sherqiy
Türkistan xelqining tüp arzusi bolghan wetenning üzil-kesil musteqilliqini
qolgha keltürüp, xelqimizni erkin, hör dunyadiki bashqa milletlerge ohshsash
öz teqdirini özi belgüleydighan hoquqqa ige qilishtin ibarettur.
Hörmetlik prezident ependi biz Xitay aliyderijilik emeldarining yil ahirida
Amerikini ziyaret qilidighanliqini anglap, siz we hökümitingizge Sherqiy
Türkistanning, jümlidin Uyghur xelqining bügünki ehwali heqqide azraq
melumat bérishni layiq taptuq.
Yéqinqi yillardin béri Xitay hökümiti Uyghur xelqige qaratqan bésimni
küçeytip, pilanliq we basquçluq halda xelqimizni özil-kesil assilimatsiye
qilip yoqutiwetish siyasitini yürgüzip kelmekte. Uyghur xelqini milliy
medeniyet, deniy etiqat we til yeziqtin waz keçip, Xitay medeniyitini qobul
qilishqa qistimaqta. Ular uyghur milliy medeniyiti we tarihini burmilash
belen birge, milliy maarip we medeniyet sahieside keng-kölemlik tazilash
herkiti yürgizip, Uyghir Islam medeniyiti bayriqi astida saqlinip
keliwatqan, Islamdin ilgirki we keyinki medeniyitimizge ayit diniy we
tarihiy eserlirimizni köydürüp, bashlanghuç - ottura mekteplerdiki
derisliklerning mezmunini Xitayçilashturup, aliy mekteplerdiki derisliklerni
pütünley Xitay tiligha özgertip kéyinki ewlatlirimizni ana tili we milliy
enenisidin waz keçishke qistimaqta. uningdin bashqa milliy maaripimizni
pilanliq türde zamaniwi tehnika bilimliridin qedemmu qedem yiraqlashturup,
nopusi bu rayon nopusining 60 % tini teshkil qilidighan Uyghur xelqining,
emeliy qollunidighan pen-tehnika sahisige layiq terbiyelinish we hizmet
qilish imkaniyitini barghançe taraytip, shu orunda xizmet qiliwatqan pen-
tehnika hadimliri arisida Uyghurlarning egilligen nesbitini 1%kimu
yetküzmidi.
Xitay hökümiti yéqinda bir qatar siyasiy süyqest, aldamçiliq we yalghan san
sepirlar belen tolghan atalmish <<Aq tashliq >> kitab élan qilip, siyasi,
ijtimaiy we iqtisadiy jehette çetke qéqishqa uçrawatqan, Sherqiy Türkistan
yerlik xelqlirining éçininshliq turmush sharaitlirini xelq'ara
jamaetçiliktin sir saqlashqa orundi. Emeliyette bolsa Xitay hökümiti, Xitay
köçmenlirini terbiyelininish we ishlepçiqirish jehetlerde alahide imtiyazdin
behrimen qilip, Uyghur xelqini tehnika we zamaniwi ishlepçiqirish
bilimliridin uzaqlashturup, köçmenler belen yerlikler otturisidiki perqning
küçiyip ketishige sewepçi boldi. Xitay xelqaragha kozur qilip körsitiwatqan
yerlik xelqlerning jümlidin Uyghur xelqining ma'arip, medeniyet sennet,
soda, yeza igilik we deniy etiqat sahiesidiki bir qisim addiy özgürüshler,
Xitay hökümitining bu sahilerde paydiliq siyasetlirini yolgha
qoyiwatqanliqidin bolmastin, xelqimizning iptidaiy medeniyet jughlanmisi,
wetenimizning tebeiy ewzellikliri we waqitliq pursetler keltürüp çiqarghan
hadisiler bolup, bu körünishler xelq'arada bolupmu Xitayda barghançe küçiyip
bériwatqan maddiy we ijtimaiy menpe'etler reqabitige dawamliq berdashliq
bereleydighan istiqbalgha ige emes. Bu jehettin élip eytqanda Uyghur xelqi
éçinishliq bir heter içide yeni yoqulup kétish xewpi astida turiwatidu.
Hörmetlik prezident ependim Uyghur milliti meripetperwer, demokiratiyni we
ténçliqni söyidighan, milletler arisidiki dosluq we erkinlikni
qedirleydighan xelqtur. Sherqiy Türkistan Xitay tajawuzçiliri teripidin
bésiwelinghan yérim esirdin artuq waqittin buyan, xelqimiz tarixta körülüp
baqmighan xorluq we haqaretke duçar bolghan bolsimu, özining insaniy heq
hoquqlirini ténçliq we dostaniliq belen qolgha keltürüsh pirinsipida turup,
xelq'ara teshkilatlar we küçlük demokrattik döletlerning meditini kütüp,
sükut içide yashap kelgen idi. Xelqara weziyetning he dese biz üçün paydisiz
bolishi, Xitay hökümitining pursettin paydilinip, Uyghurlar üstidin
yürgiziwatqan dölet terorizimining barghançe éship bérishi, xelqimizning
türlük shekillerdiki qarshiliq körsitish we éghir bedel töleshtin ébaret
bügünki éçinishliq hadisilerning kélip çiqishigha sewep bolmaqta.
Xitay hökümitining bu hadisilerni sewep körsütüp, terorning ziyankeshlikige
uçrighan döletler qatarigha kiriwalghanliqi we heqiqi teror qurbani
hésaplanghan Sherqitürkistan xelqining jümlidin Uyghur xelqining heqqani
küreshlirining <<terorist>> digen ataqqa qalghanliqi bizni epsuslandurmaqta.
Xitay aq tashliq kitabida 166 ademning terorning ziyankeshlikige
uçrighanliqini dawrang qilip qoyup 11 – Sintebir weqesidin buyan ashkara we
mexpi halda 3000 mingdin artuq Uyghur yashlirini ohshimighan derijide
siyasiy jehettin qattiq jazalidi we 50 din artuq Uyghur yashqa ölüm jazasi
bérip miltiq belen étip tashlidi.
Biz Uyghur xelqi yeqin tarixta 1000 yildin artuq dölet qurush, elni idare
qilish we öz teqdirini özi belgülesh tarixi tejiribisige ige xelq. Bizning
neççe ming yillardin béri Shaman, Maniy, Budda, Hiristian, Islam dinlirigha
etiqat qilghanliqimiz we ohshimighan dewirlerde hakimiyet üstide turghan
dewirlirimizde köp hil din we dunya qarashlarning teng mewjut bolushigha yol
qoyghanliqimiz we milletler arisidiki munasiwtlerni
keskinleshrüriwetmigenlikimiz shundaqla dunyagha meshhur Çinggizhan
ewlatlirini Uyghurlashturiwetkenlikimiz, rohiyitimizde qandaqtur Xitay bügün
bazargha séliwatqan deniy radikal idiyilerning ezeldin yoqliqini, diniy
qaidilerni ijira qilishta soghaqqan haraktirge ige ikenlikimizni ispatlap
turuptu.
Biz uyghur xelqi islam denigha etiqat qilidighan xelq. Uyghur Islam
medeniyiti qandaqtur gherbiy asiyadiki erep Islam medeniyitige ohshash
hadese bolmastin, uninggha bizning neççe ming yilliq ohshimighan
etiqatlirimizning tamghisi urulghan medeniyet elimintliri yiltiz
tartqan.xelqimiz hergiz özining milliy kimlikini belgüleydighan, tarihning
bu bizge behish etken mirasidin waz keçmeydu we ahirghiçe uni qoghdaydu.
Xelqarada teror tizimlikighe kirgüzilgen Uyghurgha ayit shehis we
teshkilatlargha kelsek: birinçidin, Hittaylar xelqimizni ezeldin öz puqrasi
qatarida körmidi, horlidi, haqaretke uçratti, insaniy hoquqliridin
mehrumqildi, dölet diktatursidin paydilinip siyasiy hoquqlirini depsende
qildi. Siyasi, qanuniy we ijtimaiy jehetlerdin kapaletlendürülmigen Uyghur
xelqi özlirini hem Xitay puhrasi qatarida sanimidi we rohiy jehettin (diniy
jehettin) yol izleshke mejbur boldi. Kishlik hoquq we erkinlik yolida
izdendi. Peqet diniy étiqatning Xitaylarning wehshiliship kétiwatqan
basturush herkitige tegishlik qayturma zerbe béreleydighanliqini tonup
yetti. Bu pursettin paydilanghan Xitay hökümiti, weziyetni özige paydiliq
tereptin toghra mölçerlep, pilanliq terbiyelengen jasuslirini ishqa sélip,
bir qisim inqilabçillirimizning weten siriti bolupmu Afghanistangha bérip
jaylishshigha asterittin qomandanliq qildi we yol hazirlap berdi. Xelqimiz
yene bir qétim Xitay siyasiy helisining qurbanigha aylandi.
Ikkinçidin, merkizi asiyadiki bolupmu Sherqiy Türkistandiki diniy radikal
idiyning bihlinishi we tereqqiyatigha Xitay hökümiti 100 yillardin béri
köngül bölüp kelgen idi. Xitaylar bu arqiliq bu rayondiki xelqlerning
medeniyet oyghunishini boghup, özlirining tajawuzçiliq we siyasi üstünlikini
saqlap kelgenedi. Afghanistandiki Talibanlarni, Xitay hökümitining herbiy
qoral yaraq, hewerlishish üskinisi we herbi istiratigiye belen Amerika,
Afghanistan urushigha qeder teminlep kelghenliki azraqla emeliyetni
tekshürep baqqan ademge asaanla ayan bolidu.
Üçünçidin, nahayihiti az sandiki Uyghur puqraliri bu xil siyasiy
hili-mikirning qurbanigha aylandi, emma ularning köp qismining
oylaydighanliri wetinining musteqilliqi we insaniy heq hoquqlirining
kapaletlendürilishi. Hétimizning bu qismida demekçi bolghinimiz, biz Xitay
tajawuzçiliri astida yashawatqan bir millet bolush süpitimiz belen,
insaniyet dunyasigha balayi apet élip kelgen herqandaq shekildiki bir
terorizm hadesillirige qarshimiz we Amerika bashçiliqidiki xelqara
terorizimgha qarshi pikiri éqimi terepdari ekenlikimizni bildürimiz.
Hörmetlik prezident janabliri, Xitay hökümiti BDT'ning <<Sherqiy Tükistan
Islam Herkiti>> namliq teshkilati heqqide alghan qararini, özlirining
fashistik qilmishlirini yoshurushtiki kozur süpitide paydilinip, Uyghur
xelqige qaratqan basturush herkitini ewij aldurmaqta. Uyghur xelqi 10 ming
yillardin béri yashap kelgen bu tupraqni xelqimiz üçün ghayet zor üsti oçuq
türmige aylandurmaqta, türkümlep yashlirimizni siyasi sewep tüpeylidin ölüm
jazasigha höküm qilmaqta. Emma Amerika hökümitining Xitay hökümitini
xelqaradiki islam terorizimigha qarshi dolqunni we xelqara teshkilatlarning
munasiwetlik qararlirini bahane qilip, Uyghurlarni basturmasliq heqqide
agahlandurup kéliwatqanliqi we sizning bu heqte zor küç serip
qiliwatqanliqingiz xelqimizni çeksiz söyündiridu, bu munasiwet belen sizge
pütün Sherqiy Türkistan xelqi namidin teshekkür eytimiz.
Hörmetlik prezident janapliri, ahirda sizning Xitayning yoquri derijilik
emeldari belen ötküz-gen söhbitingizde, Sherqitürkistanda milliy aptonomiye
hoquqini xelq'ara ehdinamilar we bayannamilar, BDT'ning munasiwetlik
belgülimilliri we Xitayning asasiy qanuni qatarliqlar asasida yürgüzüsh,
Uyghurlarning insaniy hoquqlirini depsende qilishni tohtutush, ularning
miliy we diniy mewjutluqni yoqutush meqsididin waz kéçish, Uyghur
medeniyiti, tili we ma'aripigha qaritilghan aq terorluq herkitini tohtutush,
biguna heliqqe qaritilghan kolliktip tutqun qilish, türkümlep ölüm jazasigha
höküm qilishtin we siyasi mehpuzlarni insan qelbidin çiqqan shekilde
qiynashni tohtutushtin ibaret érqiy yoqutush siyasitini özgertish heqqide
Xitay hökümitinini yene bir qetim qattiqraq agahlandurishingizni iltimas
qilimiz. Shuninggha ishinimizki sizning bu qétimqi Xitay rehberliri belen
uçrushishingiz Xitaydiki demokiratiyelishish qedimining tézlishishi we insan
heqliri meselilirining yahshilinishi we Uyghur xelqi we ottura asiya
xelqining bexti we kelgüsi istiqbali üçün ijabiy rol oynighusi.
Hörmet belen:
<<Uyghur Demokratik Partiysi Merkizi Kommuteti>>
2003-yili 12-ayning 1-küni
Ürümçi
|
