“Biz Milliy Döletke Muhtaj….”
---Ewij Eliwatqan Bölgünçilik Heriketliri

Zhongguo Şinjiang Uygur Aptonom Rayoni-Hoten

<Tokyo Geziti>ning 10-ayning3-kunidiki sanidin élindi

     Zhongguo Şinjiang Uygur aptonom rayonining bostanliqtiki şehri Hotende 1990-yillardin başlap musteqilliqni nişan qilğan Musulman az sanliq mlletlerdin 300 din artuq kişini Xitaylar qolğa élip ziyankeşlik qilğan. Yerlik kompartiye komiteti nöwette musteqilçilerning qolidin nurğun qorallarni qolğa çuşurup,bu rayonning bixeterlikini kapaletlendurduq, dep tekitlep öz könglini hoş qilmaqta. Emma ahalining 97% ni Uygurlar teşkil qilidiğan bu wilayette Xitaylar bilen Uygurlarning iqtisadiy periqliri intayin roşen bolup, bu perqni tügitiş peqetla emelge aşmiğaçqa, Uygurlarning musteqilliq xahişi barğanseri küçeymekte.

     Hoten wilayetlik memuri mehkimining muawin baş katipi Muhter Hoşur: <Hoten-Islam radikal küçlirining çeniqiş bazisi bolğan ottura Asiyağimu yéqin bolup, aptonom rayonimizdiki bölgünçilik, musteqilliq heriketliri köp we keskin yüz bérip turidiğan wilayettur>- dedi.

     Muhter Hoşur yene 1990 - yilidin 2001 - yiliğiçe bölgünçilik, musteqilliq heriketliri neççe on qétim yüz bergen bolup,musteqilçi teşkilatlar 100 din,adem sani 1000 din eşip ketti, dédi. U yene <yeqinqi yillardin beri musteqilliq heriketlirini basturaliduq> deyiş bilen bille Jama’et xewpsizligi idarilirining 4500 tal giranat, 98 tal miltiq we nurğun qiliç, piçaq qatarliq qorallarni qolğa çuşurduq digeç, körgezme öyige başlap kirdi. Körgezmide musteqlçiler teripidin boyni kesiwetilgen, boğuzliwetilgen,partilitiwetilgen saqçi emeldarliri we Xitay hökümet hadimlirining qatar tizilğan resimlirini körsetti.

     Bu körgezmide Xitaylarnila emes, Xitaylarğa maslişip xizmet qilğan ai'le komitetlirining Uygur kadirlirinng paji’elik aqiwetlirimu körgezme qilin’ğan bolup, musteqilçilernng rehimsizligi toğrisida alahide tekitlen'gen çüşendürüş tizisliri çaplan'ğan.

     Biraq,bundaq qattiq basturuşlarğimu qarimay,jemiyetning asas hoquqini çanggiliğa kirguziwalğan Xitaylarğa qarita Uygurlarning murekkep ğezep-nepretliri héç yoqilidiğandek qilmaydu.

     Şinjiangning eng aliy derijilik kattiweşi bolğan baş sekirtar Wangleçuan: <Xitaylardimu, Uygurlardimu bay we namratliq perqi mewjut. Uning sewebi millettin emes> dep keskin sözlidi-yu, Uygurlar rayonidiki pakit hergiz undaq emesliki éniq.

     Belige billaq bağliwalğan bir Uygur sodiger Xitaylarğa bolğan naraziliqini aşkara éytalmiğan bolsimu,<Yenila milliy dölitimizge muhtajmiz, şundaq bolğandila turmuşimiz onguşluq,tebi'i bolidu> dédi.

     Toluqsiz ottura mektepte Xitay oquğuçi bilen dershanida yanmu-yan partida olturidiğan bir Uygur qiz mundaq dédi: <Ata-anam déhqan, Uygur bolğanliqi üçün ularning istiqbali yoq. Şunga men Xitayçini ögünüp univeristetqa kirip fizika öginimen>

(Tügidi) 

Şerqiy Türkistan Informatsion Merkizi
2003-yili 10-ayning 6-küni
(Yaponçidin Ezizi terjime qildi)