Şerqiy Türkistanda Uygurlarning Öyliri, Dukanliri, Bazarliri Çeqilmaqta

   Şerqiy Türkistan Ottura Asiyadiki 1 milyon 828 ming 418 kuwadrat km büyük ziminning nami. Xitay kommpartiyisi, yeni komunistik tonğa oriniwalğan Xitay tajawuzçiliri wetinimizge bésip kirgen 1950 - yillardin başlap özlirining eksiyetçil, tajawuzçiliq mahiyitini, Uygurlarğa zulum qiliş, Uygurlarni yoqutuş meqsetlirini pedazlap, Markisizimning <millet nezeriyesi>ni özlirining menpe'etlirige maslaşturup, mustemlike dölet-Şerqiy Türkistandiki milliy mesililerni <hel qiliş> siyasiti tüzüp çiqti we uzun ötmey 1955-yili wetinimizge başqilarni aldaydiğan <Uygur Aptonom Rayoni>digen namni téngip, nurğunliğan munbet tupraqlirimzni behözur Xitay köçmenlirini orunlaşturuş üçün, suni léyitip başqa milletlerge <Aptonom Oblast>, <Aptonom nahiye>, <Aptonom yéza>, <Aptonom kent> digendek namlarni bérip kişilerni qaymuqturup keldi.
   Bu körünüşte ehwalni yahşi bilmeydiğan kişilerge bu ziminda pütmes tügimes aptonomiye bardek tuyğu beretti. Mesilen Qeşqer wilayitining Taşqorğan Aptonom nahiyisidiki bir yeza (Muztağning jenubi etigide)ning adresi mundaq:
Zhonğua Xelq Jumhuriyiti Xinjiang Uygur Aptonom Rayoni Qeşqer wilayiti Taşqorğan Tajik aptonom nahiyisi Kökyar Qirğiz Aptonom yezisi.
   Dunyada bundaq uzun siyasi adres, bundaq yüksek aptonomiye héç yerde bolmisa kérek! Bu yézidiki Qirğiz çarwuçilar 1000 yil awalqi çarwiçiliq hayatidin qilçe perqsiz digudek iptidai turmuş sewiyiside helihem yaşap keliwatidu....
   1953-yili Xitayning içki ordisi bolğan Zhongnenxeyde eçilğan Maozedong qatarliq qizil impiratorlarning mehpi yiğinida <Aptonomiye dimek, yerlik hökümetning barliq kadirliri, memurliri şu millettin boluşi lazim dimektur> dep éniq körsitilgen (Bu jumle Tokyo Univeristeti neşiriyati teripidn 1995-yili 15-dekabir neşr qilin'ğan <Şerqiy Türkistan Jumhuriyiti Tetqiqati> digen kitaptin elindi-A).
Bizning nurğun peşqedemlirimiz, ziyalilirimiz we milyonliğan qerindaşlirimiz 1950-yillarda Xitay kompartyesining hökümitimizge we xelqimizge nime dep wede bergenlikini obdan bilidu.
   Nomussiz kommunist Xitaylar özlirini guomindang bilen tuptin oxşimaydiğan, intayin mulahim, perişte süpet Xitaylar ikenlikini, 3 yildin kéyin şertsiz Şerqiy Türkistandin çiqip kétidiğanliqi toğrisida qesemler bergen.
   Wetinimizge kiriwélipla, wetinimiznng süyini içip, nenini yep qorsiğini toyğuziwélipla gepning teleppuzini özgertip herhil siyasi şamallarni çiqarğan qiyapetke kiriwélip bu 50 yildin beri uruş mezgilidikidinmu kop Uygur we qérindaş millet xelqini qirip keldi. Milliy armiyeni 1950 - yildin 1962 - yiliğiçe basquçlarğa bölüp <tarqaqlaşturuş>, <tarqitiwétiş> niqapliri bilen teltöküs yoqitiwetti.
   Téxi medeniyet inqilabi niqabida alwastilar inqilabini qözğap Uygur mötiberliri, ziyaliliri, yazğuçi, şa'ir, inqilabçi, diniy zatlirimizni we san-sanaqsiz bigunah xelqimizni türmilerge taşlap qiynap ölturdi, éğir jismaniy emgeklerke sélip ziyankeşlik qildi, ata bowilirimizdin qalğan medeniyet miraslirimizni, munewwer milliy, diniy eserlirmizni köydürüp kül qiliwetti.
   Tajawuzçi Xitaylar <Zhongxua min’guo> din <Zhongxua xelq jumhuriyiti>ge, Guomindang din <Gongçendang>ğa, Nanjing hökümitidin Beijing hökümitige özgergen bolsimu, qara niyet, mustebit hökümranlar Jangkeyshi'din Maozedong'ğa, Huaguofeng'ğa, Dengşiaoping'ğa, Jiangzemin'ge, Hujingtao'ğa almaşqan bolsimu, Şerqiy Türkistan'ğa bolğan tajawuzçiliq, Şerqiy Türkistan'ğa xelqige qaratqan milliy zulum, ekispulatatsiye, eziş, qanliq basturuş, qirğinçiliq qilmişliri, qara niyetliri ongşiliş uyaqta tursun, barğanseri éğirlişip, wehşiylişip, zimin igisi bolğan Uygurlar we ularning qérindaşlirini millet süpitide tamamen yoqitiwetiş üçün orunmaqta. Ularning yaman niyiti, mahiyiti özgergini yoq hem bundin kéyinmu hergiz özgermeydu !
Komunisit Xitay hökümiti 25 milyon Uygur xelqini, insaniyetni aldaşqa urunmaqta, özlirining qara niyitini, faşistik mahiyitini yoşuruşqa urunmaqta.
   Téhi nomussizlarçe Şerqiy Türkistanda jénining beriçe <milletler ittipaqi> ni teşwiq qiliwatidu, ularning <milletler ittipaqi> digini Xitaylar bu tupraqta şertsiz hökümran millet bolup, bu tupraqning igiliri bolğan Uygurlar ularning barliq zulumliriğa, qanliq basturuşliriğa, bulang-talangliriğa şertsiz boysunuşi lazim, jim turuşi lazim, Uygurlarning öyliri, dukanliri, ziminliri, mektepliri, mesjidliri, yolliri, milliy medeniyiti, dini étiqadi, yéziqi, tili, iqtisadi menpe'etliri, kişilik hoquqliri tartiwelinsimu, ayaq asti qilinsimu, çeklensimu Uygurlar şertsiz jim turuşi lazim, eger bu jinayetlerni eyipleydiğan, qarşi turidiğan, öç alidiğan iş-heriketler bilen şuğullansila ular <terrorçi> tizimlikige kirgüzülüp qanliq basturilidu, digendin ibaret.
   20 yildin béri Xitay hökümiti wetinimizge Xitay tajawuzçi aqqunlirini köpeytip tajawuzçiliq heriketlirini küçeytmekte. Tömür yolğa mebleğ sélip Lenjudin Ürümçigiçe qoş leniyilik relis yatquzup wetinimizdin keçe-kündüz toxtawsiz bayliqlirimizni Xitayğa toşusa, Xitaydin tajawuzçi aqqunlarni toşup kelmekte we bizning yer-ziminlirmizni, öy-hoylilirimizni, mekteplirimizni, medeniyet eslihelirimizni, diniy, milliy paaliyet sorunlirimizni, derya-östengdiki sulirimizni, térilğu yerlirimizni, bipayan yaylaqlirimizni igelliwaldi. Uni az dep yeqinqi yillardin béri şeher-nahiyilirimizdiki Uygurlar olturaqlaşqan mehellilerni, dukanlarni qara-qoyuq mejburi çeqip, orniğa yéngidin çiqiwatqan tajawuzçi aqqun Xitaylar üçün bina sélip , ularğa olturaq öy, dukan, mektep, köngül éçiş esliheliri, pahişexanilar, saqçihanilarni qurmaqta.
Uygur şeher ahalisini mejburi şeher sirtiğa qoğlimaqta. Şu arqiliq Uygurlarni namratlaşturuş, iqtisadiy menbedin, tijaret we bilim éliş muhitidin quruq qalduruş, orniğa Xitaylarni yerleşturup, wetinimizni omumiyüzluk yutuwéliş, xelqimizni qisqa muddet içide ajizlaşturup, qirip yoqutuwétiş üçün tipirmilaqta.
   Xitay hökümitining bu faşistik qilmişliri Ürümçidin başlap, Altay tağliri étigidiki şeher nahiyiler, tengri téğining şimali we jenubidiki şeher-nahiyilerde omumiyüzlük élip berilmaqta.
Uygurlarning bir qewetliktin tartip 3 qewetlikkiçe bolğan öy-himaretliri, dukanliri, mektepliri, we başqa öy-mülükliri tuşmu-tuştin çeqiwetilmekte.
   Ata bowilirimizdin qalğan öy-mülükler, medeniy yadikarliqlar Xitay tajawuzçiliri teripidin xaliğançe çéqiwetilmekte, buzğunçiliqqa uçrimaqta.
Mesilen, Qeşqerdiki heyitgah jamesining aldidiki eng awat Ottura Asiyağa dangliq bazar içidiki ulağ baziri 2 yil ilgiri mejburi Xitay hökümiti teripidin şeherning şerqi-jenubidiki döletbağ yézisiğa köçüriwetildi.
   Ürümçidiki Uygurlarning tijaret qilidiğan muhim awat baziri Dong köwrük we etrapidiki dukan öyler Xitay hökümiti teripidin çéqiwétilip, orniğa Xitaylar hojayinliq qilidiğan <yéngi bazar> sélinip Xitay tijaretçiler pul tapidiğan we naşayane işlarni qilidiğan sorun'ğa aylanduriwétildi.
Turpanda Shangxeydiki televizor munariğa ohşaydiğan munar sélinmaqta.
   Bu hadisilerning hemmisi Uygur hidi kelidiğan barliq eslihe we yadikarliqlarni yoqutuş, Uygurlarni maddiy we meniwi jehettin sunduruş, baş kötergüzmeslik, namratlaşturuş, éniq qilip éyitqanda millet süpitide yoqitiwétip, bu ziminni Xitayning bir ölkisi qilip bésiweliştin ibaret qara niyiti mana men dep körünüp turuptu.
   Birleşken döletler teşkilati, kişilik hoquq teşkilati, Xelq'ara keçurum teşkilati, UNESCO we dunyadiki herqaysi dölet hökümetliri bu işlarni bilip turup bilmeske salmaqta.
Bu teriqide Uygurlar Xitay faşisitliri teripidin herhil wastiler bilen yoq qiliwétilse, Xitaylar Uygurlarğa <milletler ittipaqliqidiki nemuniçi millet> dep nam beridu, wetinimiz ahalisi 100% Xitaylişidu, biz éytiwatqan çet'ellikler, yuqurida tilğa elip ötken teşkilatlar we ularning xadimliri kelguside wetinimizge barsa muzihanilardiki Uygur momyalarni körüp ançe-munçe maqala yézişta paydilansa, köydürüwetilgen we kömiwetilgen Uygurlarning iz-derigini arxiloglar neççe yüzyil japa çekip izdinişi mumkin.

Ezizi
Şerqiy Türkistan İnformatsion Merkizi
2003-yili 10-ayning 2-küni