Öz muhbirimiz hewiri: Merkizi orgini Germaniyening Münçen shehridiki "Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi" 99 – yilliq mubarek ramazan éyidin paydilinip, Germaniyediki musulman helqlerge kommunist Hitay hakimiyitining Sherqiy Türkistan helqige séliwatqan zulumlirini anglitish meqsitide ramazan harpisida mehsus ikki dokilat bérish ömigi teshkilligen idi. "Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi"ning reisi Abduljélil Qarqashning riyasetçilikide qurulghan bu ikki ümek, dunyada 220 ming ezesi bolghan Yawropadiki eng çong musulman teshkilati " Islam Birliki Milli Körush" teshkilatining biwaste orunlashturishi we tüzüp bergen purgirammisigha asasen, mezkur teshkilatning Münçen, Bremen, Hannover, Hamburg, Stuttgart we K . Ruhe qatarliq sheherlerdiki 26 shöbe jemiyetliride 26 qétim mehsus doklat bérip, 1-ayning 4- küni Münçengha qaytip keldi, doklatni anglighuçi Türk qerindashlirimizning omomi sani 25 ming adem qétimidin ashti, bu jeryanda doklat bérish ömügi mehsus mashina bilen 5000 km yol yürdi.

"Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi" teipidin neshri qiliniwatqan "Uçqun" heptilik gezitining mesuli we bash tehriri Perhat Muhammedi, "Uçqun" gezitining erebçe nusqisining mesul tehriri Turghunjan Alawudun, "Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi"ning teshwiqat hadimliridin Yüsüpjan we Ahmetjanlardin terkip tapqan doklat bérish ömigi pütün Germaniyeni aylinip yürüp doklat bérish jeryanida, barghanla yeride "Milli Körüsh" teshkilatigha tewe shöbe teshkilatlarning qizghin qarshi élishigha muyesser boldi. Bu teshkilatlargha eza Türk jamaeti Sherqiy Türkistan ömigining Sherqiy Türkistanning omomi weziyiti heqqide bergen dokilatini zorqizziqish we hayajan içide anglidi. Uygurlar doklat bérish jeryanida, yazma doklatqa birleshtürüp, kommunist Hitay hakimiyitining Sherqiy Türkistandiki herqaysi sahelerge qarita yürgiziwatqan zulum we besim siyasetleri namayen qilinghan foto süretlerni we sinalghu kasetlerni körsütüp doklatning tesirçanliqini yenimu ashurushqa tirishti. Shundaqla ular doklat jeryanida Türk jamaetining Sherqiy Türkistan heqqide sorighan türlik suallirigha estaydilliq bilen jawap berdi.

Bolupmu alahide tilgha élishqa erziydighini shu boldiki, Uygurlardin terkiptapqan doklat bérish ömigi 1-ayning 1- küni Germaniyening Stuttgart shehrige yitip barghanda, shu küni Türkiyedin bu sheherdiki Türk jamaetidin halsorash üçün kelgen Türkiye parlamentining ezaliridin Yehya Atman, Eyyup Fasta we Faruk Çélik efendiler bilen körüshüsh pursitige ige boldi. Körüshüsh jeryanida, Türkiyediki "Pezilet Partiyesi"gha mensup bolghan bu uç neper parlament ezasi, doklat bérish ümügidikilerdin, Sherqiy Türkistanning nöwettiki siyasi weziyiti heqqide tepsili melumat aldi hemde Sherqiy Türkistan mesilisini Türkiye parlamentida biwaste otturugha qoyush üçün tirishçanliq körsütidighanliqlirini bildürishti. Körüshüshtin kéyin parlement ezaliridin Paruk Çélik Efendi Uygur doklat bérish ömügining ezalirigha hemra bolup birqançe shöbe jemyetke birge bardi we bu jemiyetlerde mehsus Uygurlar mesilisi heqqide söz qilip, Germaniyede yashawatqan Türk jamaetidin Sherqiy Türkistanliq din we qan qerindashlirining kommunist Hitayning zulmidin qurtulush üçün élip bériwatqan heqqani küreshlirini qollap-quwwetleshke we Yawrupada paaliyet élip bériwatqan Uygur teshkilatlirini maddi we meniwi jehettin qollap-quwetleshke çaqirdi.

Bu qétim Uygurlardin teshkillengen ramazanliq doklat bérish ömigining Türk tilida hazirlap sunghan yazma doklati jemi 6 qisimdin terkip tapqan bolup, 1- qismida, Sherqiy Türkistanning jughrapiyélik ehwali we qisqiçe tarihi tonushturulup, Sherqiy Türkistan helqining Türk-Islam medeniyitige shanliq töhpilerni qoshqan helq ikenliki, Sherqiy Türkistanning mustemlike tarihining 1759-yili Manju handanliqiining tajawuz qilip kirishi bilen bashlanghanliqi, bu jeryanda Sherqiy Türkistan helqining qaytidin erkinlikke erishish üçün istilaçilargha qarshi 200 qétimdin köprek qoralliq küresh élip barghanliqi we istilaçilarni birqançe qétim yurttin qoghlap çiqirip, 1863 yili "Sherqiy Türkistan Döliti"ni, 1933-yili "Sherqiy Türkistan Islam Jumhuriyiti"ni we 1944-yili "Sherqiy Türkistan Jumhuriyiti"ni qurghanliqi, Sherqiy Türkistanning 1949-yili kommunist Hitayning istilasigha uçrighandin buyan bu zéminda yashawatqan helqlerning tarihta héç körülüp baqmighan derijide qattiq zulum, iskenje, telen-taraj we horluqqa duçar bolghanliqi bayan qilindi.

Doklatning 2- qismida, Sherqiy Türkistanning mol yer asti we yer üsti tebii bayliqliri tonushturulghan bolup, kommunist Hitay hakimiyitining türlik qanunlar arqiliq yerlik helqning bu bayliqlardin paydilinishini tamamen çeklep kelgenlikini, nöwette Sherqiy Türkistandin çiqiwatqan nefit qatarliq tebii bayliqlarning hemmisining digüdek mashina, poyiz we turba yolliri arqiliq Hitayning içkiri ölkilirige tushup kétiliwatqanliqi, Hitay hökümitining yene buninggha qarimay Sherqiy Türkistan helqige 40 hildin artuq baj we alwang-yasaq sélip, yerlik héliqni "altun tawaqliq tilemçi"ge aylandurup qoyghanliqi, iqtisadi jehettiki qattiq talan-taraj tüpeylidin bu zéminda yashawatqan helqlerning yilliq otturçe kirmining 80 dollarghimu yetmeydighanliqi bayan qilindi.

Doklatning 3- qismida bolsa Hitay hakimiyitining Sherqiy Türkistanni birdin-bir atom sinaq qilish bazisigha aylanduruwatqanliqi, 1964-yildin buyan Hitayning bu zéminda jemi 47 qétim atom siniqi élip bérip, bu muqeddes zéminni harabiliqqa aylandurup qoyghanliqi, atop radioaktip nurining tesiri tüpeylidin köpligen kishilerning türlik gheyri kiselliklerge giriptar bolup hayatidin ayrilghanliqi bayan qilindi.

Doklatning 4- qismida bolsa nöwette Sherqiy Türkistandiki Uygur anilarning insaniyet tarihida héç körülüp baqmighan derijide qattiq horluq we iskenjige duçar boluwatqanliqi, kommunist Hitay hökümitining 1980- yillardin bashlap Sherqiy Türkistanda "pilanliq toghut siyasiti"ni yolgha qoyup kelgenlikini, Hitay hökümitining bu siyasetni yolgha qoyush jeryanida hökümet belgülep bergen "pilan"din sirt hamile qalghan anilarni türkümlep dohturhanilargha mejburi heydep apirip, qursughidiki 7, 8 ayliq hetta tughulush aldida turghan buwaqlarni ukul bilen öltürüp çüshürüsh, mejburi opiratsiye qilip éliwetish, aniliq hemriyini kesip tashlash, tughmasliq opirassiyesi qilish qatarliq insan qélipidin çiqqan wehshi usullarni qollunup, sansizlighan anilarning we balilarning eçinishliq halda ölüp ketishige sewepçi boluwatqanliqi, we bezi sanliq melumatlargha asaslanghanda, hazir Sherqiy Türkistanda her küni ottura hisap bilen mingdin artuq buwaqning mejburi oprassiye bilen élip tashlinip öltürliwatqanliqi bayan qilindi. Bulupmu doklatning bu qismi, doklatni anglighuçi Türk qerindashalrni alahide tesirlendürdi, doklatni anglashqa qatnashqan köpligen ayallar hayajandin özini tutalmay ünsélip yighlap ketti.

Yuqarqi doklatning 5- qimida, kommunist Hitay hakimiyitining Sherqiy Türkistanni tamamen Hitay tupriqigha aylandurwélish we bu rayondiki yerlik helqlerni asimilatsiye qilip yoqutush meqsitide izçil türde Hitay köçmini yötkesh siyasitini yürgüzüp kelgenliki, 1949- yili Sherqiy Türkistandiki Hitay puhraliri omomi nopusining aran 6 pirsentini igelligen bolsa, hazir köpüyüp 47 pirsentini teshkil qilghanliqi, uning üstige bu Hitay köçmenlirining héli köp qismining Hitayning içkiri ölküliridiki oghri-bulangçi we qatil jinayetçiler ikenliki, bu Hitay köçmenlirining Hitay hakimiyitige masliship yerlik helqlerning örpe-adetlirini depsende qilip, yerlik helqqe zor balayi-apetlerni élip kelgenliki eméli misallar arqiliq tepsili bayan qilindi.

Doklatning 6- qismida kommunist Hitay hakimiyitining Sherqiy Türkistanni ishghal qilghandin buyan, bu zéminda yashawatqan musulman helqlerning diniy etiqadini yoqutushni bashtin ahir mohim meqsetlirining biri qilip kelgenliki, Uygurlar arisida dinsizliq herkiti qozghap, Hitayning asasi qanuni yol qoyghan daire içide normal diniy paaliyet bilen shughulliniwatqanlarni kemsitip we çetke qeqip, diniy ölema we taliplarni türlük töhmetler bilen qolgha élip türmilerge tashlawatqanliqi, bu bigunah kishilerning türmilerde qattiq qiyin-qistaqlargha duçar boluwatqanliqi, hetta öltürüliwatqanliqi, buninggha naraziliq bildürgenlerning kolliktip halda tutqun qilinghanliqi we köçilarda oqqa tutulghanliqi, bulupmu 90-yillardin kéyin kommunist Hitay hakimiyitining pütün dinniy organlarni we mesjidlerni qattiq qamal qilip, diniy mekteplerni taqap, bu zéminde yashawatqan musulmanlarning bashqa musulman döletler bilen bolghan alaqisini tamamen üzüp tashlighanliqi bayan qilindi.

Doklatning ahirda, "Sherqiy Türkistandiki musulman helq hazir hayat mamatliq hewpige duçkelmekte, biz dunyadiki barliq musulman qerindashlirimizni iziliwatqan, harliniwatqan we yer sharidin yoqulup ketish hewpige duç kéliwatqan Sherqiy Türkistandiki musulman qerindashlirining eçinishliq sadasigha qolaq sélishqa çaqirimiz!" déyilgen.

Bu qétimqi ramazanliq doklat bérish paaliyiti jeryanida, Germaniyening herqaysi sheherliridiki "Milli Körüsh" teshkilatlirining mesullirimu teshkilat ezalirigha hitaben söz qilip, nöwette Sherqiy Türkistan helqining beshigha kelgen külpetlerning Kosova we Çeçenistan helqning beshigha kelgen külpetlerdin qélishmaydighanliqini, epsuski kommunist Hitay hökümitining hewerlerni qattiq qamal qilishi tüpeylidin Sherqiy Türkistanda yüzbériwatqan hadisilerdin dunya jamaetçilikining toluq hewerdar bolalmaywatqanliqini, shunga Yawropadiki "Milli Körüsh" teshkilatining barliq ezalirining Sherqiy Türkistandiki qerindashlirioning derdige derman bolup, ularning eçinishliq sadasini dunya jamaetçilikige tuyghuzush üçün küçserip qilishi kereklikini bayan qilishti.

Undin bashqa yene "Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi"ning reisi Abduljélil Qaraqash efendimu bu qétimqi doklat bérish paaliyitige birleshtürüp, Münçendiki merkez binasida Münçen shehridiki herqaysi Türk teshkilatlirining mesullirigha, Sherqiy Türkistan dawasini qollap kiliwatqan Türk qerindashlargha ayrim-ayrim halda ikki qétim iptar bérip Sherqiy Türkistanliqlargha wakaliten ulargha rehmet eytish bilen birge, ulargha yene Sherqiy Türkistanning nöwettiki omumi weziyiti heqqide melumat berdi.