Hitay Eskerlirining Çékidin Aşqan Qilmişi

Surette Adiljan Mamut

7 - dikabir küni héyt munasiwiti bilen Ğulja şeherdiki medeniyet bağçisiğa dostliri bilen oyniğili barğan Ğuljaşeher Alteşuar mehellisidin 12 yaşliq 6 - sinip oquğuçisi Adiljan Mamut bağçida oynap dostliri bilen keçqurun öyige qaytişida, bağçida haraq içip olturuşqan birtop Hitay eskerlerning yénidin ötüp kétiwatqinida, Xitay eskerlerning içidin bir esker ballarni yéniğa kilişke çaqirğan, balilar Xitay eskerliridin qorqup yéniğa barmiğan, şuning bilen Xitay eskerliridin birsi ornidin derhal turup bu ballarning arisidiki Adiljanni tutiwélip uni bir kacat urğan, arqidinla yene bir muş sélip qattip tepken. Bu tayaq zerbisidin bala qattiq yiğlap ketken. Bu ehwalni körüp olturuşqan başqa eskerler huddi tamaşa körüwatqandek qaqaqlişip külüşüp ketken. Adiljanni urğan eskermu düşminidin öçalğandek hoşal qiyapette meğrurlinip ketken.

Adiljan öyige qaytip bolğan ehwallarni anisi Raziyege éytip bergen. Anisi Raziye balining şu waqittiki halini derhal resimge tartquzup resimini élip aldi bilen özige qaraşliq asası qatlam sahçi ponkitiğa bérip bolğan éhwalni melum qilğan. Asasi qatlam saqçi hadimliri “Bu işni biz bir terep qilalmaymiz” siz yuquri orunlarğa erz qilsingiz boludu dep qayturiwetken.

Şuning bilen ular asasi qatlam saqçi ponkitidin başqa jamaet hewpsizlik orunliri qatarliq barmiğan orunlar qalmiğan. Bu orunlarning hemmisi yuqurqidek “ Bu işni biz bir terep qilalmaymiz” dep jawap bergen.

*******

Xitayning azatliq armiyisi 1949-yildin başlap Şerqiy Turkistan'ğa
kelgende huddi tilemçilerdek nahayiti ölermijan halette idi. Şerqiy Türkistandiki Uygurlar ularğa iç ağritip yimeklik, miwe-çiwe, yatidiğan jay berdi. Lékin Xitayning azatliq armiyisi Şerqiy Türkistanda héçnersini azat qilğini yoq. Uygurlarning mezzilik ta'amlirini yep turup, qorsiqini toyğuzup, qoliğa qoral élip Şerqiy Türkistanning zéminini igellep Uygurlarning kişilik hoquqini depsende qilip, namayiş, oquğuçilar herikiti, déhqanlar qozğilingi, musteqilliq heriketliri qatarliqlarni qanliq basturup keldi !

1944-yili 12-noyabirda qurulğan Şerqiy Türkistan Jumhuriyitining
ziyankeşlikke uçrap şehid bolğan rehberlirining maziri bolğan Ğulja şehridiki medeniyet bağçisida, Uygur qatarliq musulman helqning mubarek Roza heyt mezgilide Xitay eskerliri haraq içip, Uygur ösmürni yarilandurdi. Bu weqedin Ğulja helqi we pütün Şerqiy Türkistan xelqi çeksiz ğezeplinidu we bu weqeni Şerqiy Türkistan xelqige qilin'ğan bir haqaret dep qaraydu.

Xitayning azatliq armiyesi, qoralliq saqçisi, mehpiy saqçiliri, amanliq saqlaş saqçiliri, zorawanliqtin mudapi'e körüş çong etritidiki saqçiliri, jama'et hewpsizlik saqçiliri, bingtuan aqqunliri qatarliqlarning hemmisi kommunist Xitayning <uluğ salahiyetlik erbapliri> bolup, qanun uyaqta tursun, kişilik hoquq, insaniy ehlaq qatarliq ang'ğimu ige emes!