Ahbarat Erkinliki Tizimlikide Hitay Bilen Şimali Koriye Eng Arqida Turudu

     “Çégrasiz” muhbirlar taşkilati 10 - ayning 23-küni tunji qétim dunyawi ahbarat erkinlik tizimlikini élan qildi. 139 dölat we rayonni öz içige alğan bu tizimlikte, Hitay bılen şimali koriye 138 - we 139- orunga érişken.
     “ BBC” ning 10 - aynning 23 - küni hewer qilişiçe “Çégrasiz ” muhbirlar taşkilati bu tizimlikni muhberlar, tetqiqatçilar, mutehesisiliri arisida soal çiqirip tekşürüş élip bériş arqil tüzüp çiqqan. Çiqirilğan 50 neççe soal ahbarat erkinlikiga ait köpligan maselilarni öz içige alğan bolup, muhbirlarni qeslep öltürüş, qolğa éliş , ahbarat hadimlirini tekşürüş we bésim işlitiş, döletning har qaysi jehetlerde ahbaratni manapol qilişi hemde ahbarat qanuniğa hilap bolğan qilmişlarni öz içige alidu.
     “Çégrasiz” muhbirlar teşkilatining bildürüşiçe, tizimlikning eng ahiriğa tizilğan döletlerde ahbarat erkinlikidin éğiz éçiş mumkin emes. Mustaqil ahbarat agenitliklirimu yoq, kişilerning angliyalaydiğini peqetla hökümetning qattiq tizginlişi astidiki ahbarat tarmaqlerining awazidinla ibarat.
     Sani çeklikla bolğan mustaqil iş élip barguçi muhbirlar dawamliq parakendiçilik we tutqun qilinişqa uçirap turidu. Çetel ahbarat tarmaqliriningmu bu döletlerde paaliyat élip bérişi dawamliq tekşürüşke uçurap turidu. Hitayda bolsa barliq ahbarat tarmaqliri hökümetning tizginlinişige élinğan.
     Bu tizimliktin qariğanda, ahbarat erkinleki Asiada eng qattiq çeklengen. Tizimlikning eng ahirdiki Şimali Koriye, Hitay, Berma, Türkimanistan we Botan qatarliq döletlarning hammisi Asia qiteside.

Döletler tizimliki töwedikiçe:

1. Finlandiye
1. Islandiye
1. Norwigiye
1. Gollandiye
5. Kanada
6. Erlandiye
7. Germaniye
7. Portigaliye
7. Shiwitsiye
10. Daneye
11. Fransiye
12. Australiye
12. Belgiya
14. Seloviniye
15. Kostarika
15. Shiwissariye
17. Amrika Qoshma shitatliri
18. Hong Kong
19. Gerisiye
20. Ekwator
21. Benin
21 Engiliye
26 Janubi Afrika
26 Austirye
26 Yaponniya
29 Ispaniya
29 Polşa
35 Tai Wan
39 Janubi Koriye
40 Italiye
41 Chehiye
42 Argentina
43 Bosna-Hersek Gowina
57 Hindinoziye
60 Yuguslaviye
71 Kambudja
72 Munggoliye
80 Hindistan
82 Pelestin
92 Israiliye
99 Iordaniye
99 Turkiye
104 Afganistan
110 Malayziya
118 Bingal
119 Pakistan
121 Rossiye
122 Iran
125 Saudi Arabistan
131 Wetnam
133 Laus
134 Kuba
135 Butan
136 Türkmanistan
137 Berma
138 Hitay
139 Shimali koriye

Dökilatta éytilişiçe, bezi döletler heqqidiki informasiyonlar toluq bolmiğanliqi üçün bu tizimlikke kirgüzilmigan.
 

Hitayçidin terjime qilğuçi: Han Tengri.