Hitay Hakimiyitining Yéngi Meğlubiyiti

Perhat Muhemmidi

     < Erkin Asiya Radiosi > ning Uygurçe anglitişida,10 - ayning 16 - küni Amerika awam palatasining, Uygurlarning kişilik hoqoq mesilisi heqqide mehsus Uygurlardin guwaliq éliş yiğini ötküzgenliki heqqide hewer bérilgen idi, bu hewerde bayan qilinişiçe, yiğinğa şahitliqqa teklip qilinğan 4 neper Uygur, Hitay hakimiyitining < 11 – sintebir weqesi > ni purset bilip, Uygurlarning kişilik hoqoqliriğa qiliwatqan tajawuzçiliq qilmişlirini téhimu küçeytkenlikini emiliy misallar bilen qattiq paş qilğan, Amerika dölet mejlisi kişilik hoqoq komititi we helqara keçürüm teşkilatining munasiwetlik mesullirimu yiğinda qilğan sözliride, Amerikirining térorizimğa qarşi başliğan uruşidin, bezi döletlerning asaret astidiki milletlerni basturuş üçün qolliniwatqanliqini, bolupmu nöwette Hitay hökümitining, hökümetning siyasitige naraziliq bildürgen, we yaki öz siyasi pikirlinini otturiğa qoyğan Uygurlarni, < térorist > dep qarilap, ularni qattiq basturiwatqanliqini, emiliyette bolsa Amerika hökümitining, peqetla nurğunliğan Uygur teşkilatlirining içidiki < Şerqiy Türkistan islamiy herikiti > namliq birla teşkilatni < téroristik teşkilat > dep élan qilğanliqini, buni bahane qilip, pütün Uygurlarni < térorist > dep qarilaşning, ahmiqane bir heriket ikenlikini oçuqçe bayan qilğan we, bu qétimqi guwaliq éliş yiğinining tüp meqsidining, helqara térorizimğa qarşi küreşni, Hitay hökümitining Uygurlarğa zerbe bérişte qolliniwatqanliqini aydinglaşturuştin ibaret ikenlikini alahide eskertip ötken.

     Héç şünhisizki, Amerika awam palatasining bu herikiti, birleşken döletler teşkilatining, < Şerqiy Türkistan Islamiy Herikiti > heqqide alğan qararini süyistimal qilip, içki – taşqi jehette pütün Uygur teşkilatlirini qarilaşqa uruniwatqan we bu qararni, Uygur helqining naraziliq heriketlirini yenimu qattiq basturuştiki asasliq kozur qilip qolluniwatqan Hitay hakimiyiti üçün, eng ejellik zerbilerning biridin ibaret, şundaqla u, birleşken döletler teşkilatining qarari bilen, melum derijide rohiy çüşkünlükke uçriğan Uygur helqi üçün yéngi ümit nuri hisaplanmaqta.

     Sizlerge melum bolğinidek, buyil 9 – ayning 3 – küni, < Şerqiy Türkistan Islamiy Herikiti > namliq teşkilat, Amerika hökümitining 13224 – nomurluq memuri qarari bilen, maliye menbiyige embargo qoyulidiğan teşkilatlar qatariğa kirgüzülgen we şu ayning 11 – küni, birleşken döletler teşkilati biheterlik kengişi, bu teşkilatni biheretlik kéngişining 1267 – we 1390 – nomurluq qararlirining obiktiwi qilip békitip, resmiy halda < téroristik teşkilatlar > tizimlikige kirgüzgen idi. Eyni çağda Amerika we birleşken döletler teşkilati biheterlik kengişi teripidin élinğan bu qararlar, Yawropa birliki we türlük helqaraliq insan heqliri teşkilatliri teripidin héçbir riğbet körmigen, eksiçe ular, Hitay hakimiyitining yuqarqi qararlarni, Uygurlarni téhimu qattiq basturuş üçün kozur qilip qollunudiğanliqiğa bolğan endişilirini bayan qilişqan idi. Gerçe Amerika hökümiti, bu qararning pütün Uygur teşkilatliriğa qaritilmiğanliqini, Hitay hökümitinimu buni purset bilip, Uygurlarni basturmasliq heqqide agahlandurğanliqini tekitlep kelgen bolsimu, emma, bu qarar élinğan ikki aydin köpirek waqittin buyanqi omomiy weziyetke nezer salidiğan bolsaq, heqiqetenmu Hitay hökümitining bu qararni, Uygurlarning milliy heriketlirini tüptin yoqutuştiki eng asasliq kozur süpitide qollunup kéliwatqanliqi we uningdin özlirining Şerqiy Türkistandiki jinayi qilmişlirini heqliq qilip körsitidiğan qanuniy ispat teriqiside paydilinişqa urunup kéliwatqanliqi körülmekte.

     Buning asasliq ipadiliri şuki, birleşken döletler teşkilati teripidin < Şerqiy Türkistan islamiy herikiti > heqqide qarar élinğan 9 – ayning 11 – künidin etibaren, Hitay hökümiti özining barliq içki – taşqi teşwiqat we bayanatlirida, huddi birleşken döletler teşkilatining pütün Uygur teşkilatlirini < téroristik teşkilatlar > tizimlikige kirgüzgendek menzirini peyda qilip, meqsetlik halda, < Şerqiy Türkistan térorçiliri téroristik teşkilatlar tizimlikige kirgüzüldi > digen telebbuzni qollunup, hem dunya jamaetçilikining közini buyaşqa, hem Şerqiy Türkistan helqining jasaritini sunduruşqa tirişti. Hitay hökümitining asasi meqsidi, bu şamaldin paydilinip, taşqi jehette başqa Uygur teşkilatlirinimu, helqarada resmiy yosunda < téroristik teşkilatlar > katigoriyesige kirgüzüwélişni qolğa keltürüş, içki jehette bolsa, keng – kölemlik bir tazilaş herikiti arqiliq, Hitay hakimiyitige qarşi baş kötürüp çiqqan herqandaq şekildiki milliy heriket we hahişlarning qisqa muddet içide tuhumini qurutuşni işqa aşuruş idi.

     Mesilen, Hitayning taşqi işlar ministiri Tang Jiaxüan, 9 – ayning 13 – küni, birleşken döletler teşkilatida qilğan sözide, < dunja jamaetçilikini, Şerqiy Türkistan téroristik teşkilatliriğa qattiq zerbe bériş herikitimizge aktip maslişişqa çaqirimen > diyiş arqiliq, Hitay hakimiyitining, dunya siyasi sehniliride birleşken döletler teşkilatining qararini süyistimal qilidiğanliqining tunji bişaritini bergen idi.

     9 – ayning 20 – küni Hitay jamaet hewpsizlik ministirlikining tor betide elan qilinğan bir bayanatta, < Şerqiy Türkistan islamiy herikitining téroristik teşkilatlar tizimlikige kirgüzülgenliki, térorizimğa qarşi herikitimizning yenimu çongqur qanat yaydurulişiğa türtke bolidu, biz, yenimu ilgirligen halda, rosiye we ottura asiya döletliri bilen térorizimğa qarşi heriketni janlandurup, < Shanghai hemkarliq teşkilati > ning rolini toluq jari qildurimiz, biz yene, Yawropa birliki we ottura şeriq döletliri bilen bolğan térorizimğa qarşi hemkarliqimizni küçeytimiz > dep otturiğa qoyulğan bolup, bu,

     Hitay hökümitining çetellerde paaliyet élip bériwatqan Uygur teşkilatliri we milliy şehislerge qarita yéngi bir qarilaş we yoqutuş kampaniyesi qozğaydiğanliqining işariti idi. Heqiqetenmu, Hitayning çetelde başliğan buhil yéngi yoqutuş herikitining ottura asiyada qismen ünüm bergenliki körülgen idi, mesilen, şanggangdiki < quyaş geziti > ning muhbiri Şerqiy Türkistandiki Hitay emeldarlirini ziyaret qilğanda, ular muhpirğa, birleşken döletler teşkilati teripidin < Şerqiy Türkistan islamiy herikiti > heqqide qarar élinğandin buyan, rosiye, afğanistan we ottura asiya döletlirining bir qisim < Şerqiy Türkistan téroristliri > ni Hitayğa qayturup bergenlikini bayan qilğan.

     Içki jehette bolsa Hitay hökümiti, Şerqiy Türkistanda, boluşiğa tetür teşwiqat élip bérip, huddi pütün Uygur teşkilatlirining hemmisining birleşken döletler teşkilati teripidin, < téroristik teşkilat > dep elan qilinğanliqi, ularning qaçqili yer tapalmay, pitirap ketkenliki, we hetta ularning tamamen Hitayğa qayturulup bérilidiğanliqidek bir hawani yeyip, Uygurlarning jenggiwarliqini sunduruşqa urunsa, yene bir tereptin, < térorizimğa qarşi helqning engini yuquri kötürüş > digen niqap bilen, milliy sahelerge qaratqan siyasi besimini we basturuşini şiddet bilen küçeytişke başliğan idi.

     Şerqiy Türkistanliq bir qorçaq emeldarning Shanggang < quyaş géziti > ge qilğan bir sözide, < Şerqiy Türkistan térorçiliri Birleşken Döletler Teşkilatining téroristik teşkilatlar tizimlikige kirgüzülgendin kéyin, biz térorislarğa qarşi herikette helqaraliq qanuniy salahiyetke ériştuq we ilgiriki passip helettin, hazir teşebbuskar haletke öttüq > dep bayan qilinğan, buningdin şu hulase çiqiduki, Hitay hökümiti, < ilgiri helqaraning bésimi bilen Uygurlarğa qarita haliğançe basturuş élip baralmayttuq, mana hazir milliy bölgünçilerge zerbe bérişte haliğançe erkin heriket qilalaydiğan bolduq > digen çüşençige kelgen, ikki aydin köpirek waqittin buyan Hitay hökümitining Şerqiy Türkistanda Uygurlarğa qaratqan siyasi besimini ilgirikige qariğanda roşen derijide aşurğanliqimu bu nuhtini ispatlap turmaqta.

     Emma, ikk aydin buyan hem çetellerde, hem Şerqiy Türkistan rayonida yüzbergen hadisiler, Hitay hakimiyitining Uygurlarning milliy herikitini yoqutuşqa qaratqan bu yéngi stiratigiyesining meğlubiyetke uçrawatqanliqini, bolupmu Amerika başçiliqidiki ğerip dunyasining, Hitay hakimiyitining birleşken döletler teşkilatining qararini süyistimal qiliwélişiğa qarşi, küçlük bir mesuliyetçanliq tuyğusi hes qilğanliqini, şundaqla weten içidiki helqningmu, milliy iradidin esla waz keçmigenlikini körsütüp turmaqta, mesilen, Hitay hökümitining, < milliy bölgünçiler içki we taşqi jehette tel – töküs gumran bolidiğan boldi > dep gülqeqéliri éçilip turğan biz weziyette, 10 – ayning 9 – 10 – künliri Italiye parlamentining awam palatasi bilen kengeş palatasida, 10 – ayning 16 – küni bolsa Amerika awam palatasida Uygurlarning kişilik hoqoq mesilisi heqqide mehsus yiğin çaqirilğanliqi, ğuljida bir türküm Uygur yaşlirining Hitayğa qarşi isyan qilişqa hazirlanğanliqi, atuş rayonida Uygur qarşiliq körsütüş küçliri teripidin qurulğan yéngi qoral – yaraq zawutining bayqalğanliqi, şundaqla, Şerqiy Türkistanning herqaysi sahéliride Hitay hakimiyitige qarşi hahişlarning yüksülüşke başliğanliqi, kommunistik hakimiyetning yéngi meğlubiyitini ispatlap turmaqta.