EAST  TURKISTAN  INFORMATION CENTER

Sherqiy Türkistangha Musteqilliq, Erkinlik We Démokratiye !

MAUZULAR:

 

SHERQIY TÜRKISTAN 

 

DUAT UCHURLIRI

 

ARHIP KÖRÜNÜSHLER

 

KISHILIK HOQUQ

 

EDEBIYAT SAHIPISI 

 

ETIC DOKLATI

 

UYGHUR MUZIK

 

UYGUR TESHKILATLIRI

 

REAL MEDIAFILIMLIRI

 

ALAQE ADRISI

 

HWARAYI 

 

PIKIR DEPTIRI

 

MÜHİM LİNKLER 

 

 

 

    Dunya Uygur Ahbarat Tori 2002     

               | |   Sherqiy Türkistan  | |  Zhongo - Taiwen  | |  Helq'ara   | |               
2002 yili 8 - ayning 7 - küni

Hitay Hökümitining Idilogiye Saheside Nöwette Şerqiy Türkistanda Uygurlarğa Yürgiziwatqan Dölet Téror Siyasitining Emeli Ehwalni Qeşer Gézitining Özidin Köriwalalaymiz


"Qeşqer geziti" 4- iyul hewiri:
Yopurğa, mekit, Yéngisar nahiyiliride ideologiye sahesidiki bölgünçilikke qarşi turuş kürişi boyiçe qayta terbiye pa'aliyiti yahşi élip bérilmaqta
Yopurğa, mekit, Yéngisar nahiyiliride idiologiye sahesidiki bölgünçilikke qarşi turuş kürişi boyiçe qayta terbiye paaliyiti keng qanat yayduruldi hemde deslepki qedemde yahşi netijiler qolğa keltürüldi.
Yopurğa nahiyilik partiye mektipi öginiş başlanğandin buyan, beş qarar kurs éçip, kespiy tayançlardin 60 neper kişini terbiyilidi. Barliq kadirlarni milliy bölgünçilik we qanunsiz diniy herketlerge qarşi turuş mezmunidiki terbiye filimlirini körüşke teşkillidi. Radio – téliwiziye idarisi radio – téliwiziye arqiliq her qaysi tarmaq - orunlarning qayta terbiye élip bériş ehwalini hewer qildi.
Nahiyilik sen'et ömiki nomurlarni bir qétim tekşürüp, yéngidin eng yéngi nomurlarni ijad qilip, yéza ( bazar), idare – organlardiki iştin sirtqi edebiyat – sen'et hadimlirini terbiyileşke ewetti. Nahiye 6- ayning 18 – küni yene, nahiye boyiçe idiologiye sahesidiki bölgünçilikke qarşi turuş kürişi boyiçe qayta terbiye élip bériwatqan orunlardiki barliq işçi – hizmetçiler, her qaysi yéza (bazar)liq partiyikom shujiliri we başqa munasiwetlik tarmaqlarning mes'ulliri qatnaşqan yiğin éçip, idiologiye sahesidiki bölgünçilikke qarşi turuş kürişi boyiçe qayta terbiye pa'aliyitining aldinqi basquçluq hizmetlirini hulasilidi. Kéyinki basquçluç hizmetlerni orunlaşturdi.
Mekit nahiyisi bu hizmetke yüksek derijide ehmiyet bérip, 6 – ayning 17 –küni her qaysi yéza – bazaar, meydan, idare – organlarning mes'ulliri, teşwiqat bolumi milliy, diniy işlar idarisi, ma'arip, radio – téliwiziye, medeniyet qatarliq sahelerdiki bolumçidin yuqiri derijilik kadirlar qatnaşqan yiğin éçip, ularni idiologiye sahesidiki bölgünçilikke qarşi turuş kürişi boyiçe qayta terbiye pa'aliyitge seperwer qildi. 6 – ayning 18 – künidin 24 – künigiçe 250din artuq hadimni qatnaşturup, idiologiye sahesidiki bölgünçilikke qarşi turuş kürişi boyiçe mehsus terbiyileş kursi éçip, bir boluk hadimlarni bu qétimqi pa,aliyetning meqsiti, ehmiyiti heqqide çüşençige ige qildi. Kursantlar öz jayliriğa qaytqandin kéyin, pilan tüzüp, toqquz yéza, bir bazardiki medeniyet ponkitliri, radio uzili we nahiye boyiçe 17 ottura mektep, 83 başlanğuç mektep, bir kespiy tehnikom, balilar yeslisi qatarliq orunlarda birla waqitta omumyüzlük öginişni başlap, her bir işçi – hizmetçi öginiş matiriyaldin künige 2000 hettin artuq tesirat maqalisi yéziş şekli arqiliq öginişni çongqurlaşturdi.
Yéngisar nahiyilik soda – sana'et memuriy başquruş idarisi 6 – ayning 18 – küni her qaysi yéza – bazarlardiki soda – sana'et memuriy başquruş ponkitlirida yekke soda - sana'etçilerning yiğinini çaqirip, wilayet mes'ullirining bu heqtiki seperwerlik yiğinida sözligen sözlirini öginişke uyuşturup, bu hizmetning muhimliqi, ehmiyiti, tehirsizlikige bolğan tonuşini birlikke kelturdi hemde nahiye we her qaysi yéza – bazarlardiki soda – sana'et memuriy başquruş ponkitlirida asasliq rehber mes'ulliqida qayta terbiye paaliyitige rehberlik qiliş guruppilirini qurdi. Şuning bilen her qaysi ponkitlardiki guruppa ezaliri barliq yekke soda – sana'etçiler, bolupmu, medeniyet tijariti bilen şuğullinidiğan tijaretçiler bolup 5000 din artuq öginiş obyektini royhetke élip, alte öginiş nuqtisida merkezlik öginişke teşkillidi. Nöwette öginiş paaliyiti keng qanat yaymaqta.

Demek, Hitaylarning Uygurlarni bésiş, yoqitiş, arm aldurmastin her hil usullar bilen yürikini mujuş, nadanliqta qalduruştin ibaret rezil wastisini işqa aşuruşning eplik usuli bolğan bu hil öginiş wilayitimizning her qaysi jaylirida qattiq tuzum astida élip bérilmaqta. Hetta uruq – tuqqanlarni yoqlaş, toy –tökün'ge qatnişiş paaliyetlirigimu ruhset bérilmeywatidu. Bu Hitay hökümitining Uygurlarğa qaratqan çekidin aşqan jinayi qilmişining roşen pakiti.

“Qeşqer geziti” 6- iyul hewiri:
Konişeher, Qağiliq nahiyiliride idiologiye sahesidiki bölgünçilikke qarşi turuş kürişi boyiçe qayta terbiye pa'aliyiti ünümluk qanat yaydurulmaqta
Konişeher, Qağiliq nahiyiliri yetekçi idiyini éniq bikitip, pilan – tedbirlerni tuzup we emiliyleşturup, idiologiye sahesidiki bölgünçilikke qarşi turuş boyiçe qayta terbiye pa'aliyitini omumyüzlük qanat yaydurdi.
Konişeher nahiyisi 6 – ayning 21 – küni seperwerlik yiğini éçip, bu nahiyining idiologiye sahesidiki bölgünçilikke qarşi turuş kürişi boyiçe qayta etrbiye pa'aliyitini omumyüzluk başlidi. 6 – ayning 24 –künidin 7 – ayning 1 – künigiçe teşwiqat, medeniyet – ma'arip, birliksep tarmaqliri we her qaysi yéza – bazarlardin kelgen 600 din artuq kişini kursqa teşkillep, neziriye bilimliri bilen terbiyilidi. Terbiyileş mezgilide kursantlar otulgen derslerdin hatire qaldurdi, muzakire élip bardi, tesiratlirini sözlidi. 7 – ayning 2 – küni nahiye teşkilligen bu pa'aliyetke yetekçilik qiliş guruppisi her qaysi yéza – bazar we nahiyige biwaste qaraşliq idiologiye sepidiki orun – tarmaqlarğa yurup ketti.
Qarğiliq nahiyisi 6 – ayning 18 – küni nahiyilik partikom daimiy heyetler kéngeytilgen yiğini éçip, qayta terbiye pa'aliyitini mehsus muzakire qildi hemde nahiyilik partiykom shujisining mes'ulliqida 22 kişilik rehberlik guruppisi qurup, guruppa tarmiqida teşwiqat, uçur – hewer qiliş guruppisi, terbiyileş guruppisi, küzitiş, alaqilişiş guruppisi teşkil qildi, 6 – ayning 20 – küni nahiye boyiçe 600 neper kişini qatnaşturup, qayta terbiye paaliyitige omumyüzluk seperwer qildi. 6 – ayning 21 – künidin 28 – künigiçe nahiyilik partiye mektipide kurs éçip, 300 neper neziriye tayançisini terbiyilidi. Rehberlik guruppa işhanisi munasiwetlik kişilerge “ atizim terbiyisi oquşluqi”, “ Xinjiangning millet we dinğa dair 100 sual – jawap” namliq bir yürüş kitab we buningğa dair teşwiqat tizisidin 6500 nusha, ün – sin filimliridin 110 nus'ha tarqitip berdi. 6 – ayning 26 –we 27 – künliri 4000 neper kişini aptonom rayonimizning milliy bölgünçilikke qarşi turuş kürişige dair süret we eméliy buyumlar körgezmisini körüşke teşkillidi.
6- iyul “Qeşqer giziti” hewiri :
Qeşqer pidagogika mektipi idiologiye sahesidiki bölgünçilikke qarşi turuş kürişi boyiçe qayta terbiye paaliyitide körünerlik ünüm hasil qildi
Qeşqer pidagogika mektipi idiologiye sahesidiki bölgünçilikke qarşi turuş kürişi boyiçe qayta terbiye paaliyitide terbiyileşni muhim nuqta qilip, oqutquçilar qoşunining siyasiy engi, mes'uliyet éngi we baza éngini yenimu küçeytip, bu jehette körünerlik unum hasil qildi.
Bu yil 3 – aydin buyan, bu mektep her qaysi partiye yéçiykiliri we ittipaq yéçiykilirining funktsiyunluq rolini jari qildurup, barliq oqutquçi, işçi – hizmetçiler, pinsiyige çiqqan hadimlar we oquğuçilar arisida idiologiye sahesidiki bölgünçilikke qarşi turuş mezmunidiki öginiş, terbiyileşni çing tutti. Belgilengen öginiş mezmunini toluq özleştürüş, terbiyiwi filim we milliy bölgünçilik, zorawanliq, terorluq jinayetliri resim körgezmisini körüş, 20 – esirning 90 – yilliridin buyan mektepte yüz bergen çekidin aşqan diniy idiyilerning singip kiriş ehwalini muhakime qiliştin ibaret oquş, körüş, muhakime qilişni öz-ara birleşturup, öginişning unumi we supitige kapaletlik qildi. Tesirat maqalisi yéziş, qara doska giziti we paydiliniş matiriyali işleş, mehsus témida liksiye sözleşke uyuşturuş bilen bille, oqutquçi, işçi – hizmetçilerning konsipik, hatire, kitap – jornalliri we mektep kutuphanisidiki 60 ming parçidin artuq kitab, ün – sin buyumlirini tekşürüp çiqti. Mesile bar dep qaralğan bir qisim kitab we buyumlarni wilayetlik partkom we wilayetlik maarip hizmet komititining bir terp qilişiğa yollap berdi. Oqutuş goruppiliri boyiçe tekşürüp otturiğa qoyulğan 20 – esirning 90 – yilliridin buyan mektepte yüz bergen qismen kişilerning dinğa işiniş, bezi kişilerning mezmuni sağlam bolmiğan unalğu lintisini anglaş, mektep namida kitab neşr qildurup, selbiy şehslerni medhiyileştek qilmişlarni qezip çiqip, köpçilikning idiyiwi tonuşini birlikke kelturdi.
Bu munasiwet bilen mektep partkomi 6 – ayning 5 – küni yiğin çaqirip, idiologiye sahesidiki bölgünçilikke qarşi turuş kürişi boyiçe qayta terbiye paaliyitini hulasilidi we saqlanğan mesililerni otturiğa qoyup, buningdin kiyinki hizmetlerde qayta terbiye paaliyitini mektep télim – terbiyisining her bir halqiliriğiçe çongqur singduruş heqqide orunlaşturuş élip bardi.

Dimek bu hil öginiş arqiliq kişilerni mejburiy iqrar qilduruş, her küni 2000 hettin töwen bolmiğan tesirat maqalisi yézip tapşurmiğanlarni mesilisi bar dep qaraş, namaz oquş qaidisi we heptiyek, çuş tebiri digenge ohşaş kitaplarni tapşurmiğanlarda mesile bar dep qorqutuş, yaş yazğuçimiz Ehtem Ömerning “ yiraq qirlardin ana yerge salam”, Memtimin Hoşurning “ qum basqan şeher”, Jalalidin Behramning “ leyiğan bulaq” digenge ohşaş helq ammisi söyüp oquydiğan kitaplarni çekleş, yiğiwéliş pa'aliyetliri Hitay hökümitining daimliq işiğa aylinip qaldi.
 


© Uygur.Org  08/08/2002 19:30   A. Qaraqaş