Qoştağdiki Qanliq Pajie

5 - ayning 17-küni Hoten wilayitige qaraşliq, Guma nahyisining Qoştağ yézisi, Bazar kentidiki merkizi başlanğuç mektepte qanliq weqe yüzbergen. Şun küni, Qoştağ yézisidin bolğan 22 yaşliq Nurmemet Abdurişit, Bazar kentidiki merkizi başlanğuç mektepke basturup kirip üç neper er oqutquçini qéliç we qingraq bilen çépip taşliğan. 30 yaşliq Ömer isimlik oqutquçi neq meydanda ölgen, qalğan ikki oqutquçi éğir yarilanğan.
Melum boluşiçe, qatilliq qilğuçi Nurmemet, esli Oqutquçi bolup, Tarim yéza iglik Unverstitini püttürgen iken. U namaz oquğuni, Roza tutquni hemde, hökümetning oqutquçi, oquğuçilarning diniy paliyetke qatnişişini tosuş üçün yürgüziwatqan heddidin aşqan teqipleş qilmişliriğa narazi bolğini seweplik, "qanunsiz diniy paliyet bilen şuğullanğan, döletning diniy siyasitige qarşi çiqqan" dégendek eyipleşler bilen, bundin yerim yil aldin hizmitidin heydelgen. U çépip taşliğan üç oqutquçi bolsa, hökümet buyriğiğa binaen, mektep oquğuçiliri we yaşlarning namaz oquşini tosuş üçün mesjid derwazilirida qarawulluq qilip yürgen "aktip"lar iken.
Bu qanliq pajiening heqiqi sewepkari, qatilliq qilğan Nurmemetmu emes, ziyankeşlikke üçriğan üç oqutquçimu emes, bularnig bari, Hitay hökümitining Şerqiy Türkistandiki Uygur musulmanliriğa yürgüziwatqan qebih diniy teqipleş siyasitining qurbanliri!
Hitay hökümiti ezeldinla Uyğurlarğa qarta mejburi dinisizlaşturuş, we diniy teqipleş siyasitini yürgüzüp keldi, bolupmu, "11-sentebir weqesi" din kéyin, Hitay hökümitining diniy sahege qaratqan teqip we basturuş qilmişliri téhimu eşeddileşti, teqipleş mekteplerde eng qattiq yürgüzüldi, mektep oqutquçi-oquğuçilirining namaz oquşi we herqandaq diniy paliyetke qatnişişi mutleq çeklendi. Mesjid derwaziliriğa "18 yaşqa tolmiğanlar mesjid kirişke bolmaydu" dégen çekleş buyruqliri çaplandi, ötken yilqi roza heyte namizi, bu yilqi qurban heyt namizi we adettiki jümenamazlirida mesjidke kirgen yaş-ösmur balilar mesjiddiki hökümet nazaretçiliri teripidin mesjiddin mejburi qoğlap çiqildi. Mektep oqutquçiliri namaz oquğini, roza tutqini we diniy kitapalrni oquğini üçünla "qanunsiz diniy paliyetke qatnaşti" dep eyiplinip hizmitidin heydeldi.
Étiqadi üçün küreş qiliş, étiqadini qoğdaş yolida jan bériş, insaniyliq belgüsi we insanlarning ortaq hususiyiti, Uyğur helqi musulman bolğan ming yilliq tarihida, islami étiqadini qoğadaş üçün talay küreşlerni qilğan we sansiz qurbanlarni bergen, lékin, Şerqiy Türkistan tarihida muslmanlarğa qilinğan zulum we diniy teqipleş hiçqaçan bügünkidek qattiq bolğan emes!
Sebri-taqetningmu çéki bolidu, teqipleş çektin éşip ketkende kütülmigen aqiwetlerni keltürüp çiqiridu, Qoştağ yézisidiki qanliq pajie buning eynen bir misali!