München Şehride, Merhum Tarihçi Alim Haji
Yaqup Ependining Hayati, Iş Izlirini Esleş, Haterleş Paliyiti Ötküzüldi
12-ayning 23-küni, Germaniyening München şehride, "Dunya Uygur Yaşliri Qurultiyi "ning teşebbusi, "Şerqiy Türkistan
Imformatsiyun Merkizi "ning sahiphanliğida, atağliq tarihçi alim, meşhur
jamaet erbabi, merhum ustaz Haji Yaqup akining qirqiy nezirisini bériş
munasiwiti bilen, merhumning hayati we jenggiwar iş-izlirini esleş, hatirleş
paliyiti ötküzüldi, merhumning rohiğa atap hetme quran oquldi.
Paliyette, üşbu paliyetni orunlaşturğuçi orun, " Dunya Uygur Yaşliri
Qurultiyi " reisi Dolqun Eysa söz qilip mundaq didi:
" Haji Yaqup Ependi, helqimizning ötken esirde terbiylep çiqqan qabilyetlik
tarihçici, alimi buluş bilen birge, tewrenmes, qetti iradilik inqilapçisi
idi. Uning arimizdin ayrilişi, Şerqiy Türkistan üçün çong yoqutuş. U Uygur
helqining söyümlük yigit oğlani idi. Uygur helqi bu bir neççe yil içide
arqa-arqidin Ötkür ependi, Turğun Almas, Zordun Sabir, Haji Yaqup
.qa ohşaş
jenggiwar oğlanlirini, qimmetlik meniwi bayliqlirini yoqutuşning azawini
çekmekte. Keyinki ewlat, Uygur yaşliri, wetenperwerlikni, milletçilikni we
özining tarihini ulardin ugengen, ularni ülge qilğan, qilip kelgen we bu
dawağa sahip çiqip kelgen idi.
Ularning qaldurğan şanliq izliri bizning bundin kéyinki milliy azatliq
inqilabimiz üçün desturdur. Biz Şerqiy Türkistan yaşliri ularni menggu yad
étimiz, ular bizning mengguluk ustazlirimizdur!
Ularning yatqan yeri jennette bolsun, nur içide yatsun! "
Bu qétimqi haterleş paliyitige yene, bu paliyetke sahiphanliq qilğuçi orun,"
Şerqiy Türkistan Imformatsiyun Merkizi " ning başliği Abdujelil Qariqaş
ependimu qatnişip, merhumning rohiğa béğişlanğan hetne quran qiliş
paliyitidın kéyin söz qildi.
Abdujelil Qariqaş ependi, Haji Yaqup aka bilen bolğan ustaz şagritlarçe
semimiy dostluq, meslekdaşliq munasiwitini, ötküzgen mezmunluq söhbetlirini
we merhumning tuyiqsiz wapatiğa bolğan çeksiz qayğusini bayan qilip, ahirda
mundaq didi:
" Merhum ustazimiz Haji Yaqup aka, 20-esir tarihimizning bügüngiçe hayat
qalğan eng pişqedem namayendiliridin biri boluş bilenla qalmay, u kişining
özila bir tirik tarih kitabi idi! Merhumning wujudğa, başqilarda kemdin-kem
tépilidiğan, mol, qimmetlik tarih bilimi, tarih sirliri we tarih tejirbe
sawaqliri juğlanğan idi.
Merhum ustaz özining qimmetlik hayat tejirbilirini, Şerqiy Türkistanning
20-esir tarihi we siyasi tejirbe sawaqlirini kitap, qilip yézip, kéyinki
ewlatlarğa miras qilip kétişni, ahirqi hayatidiki eng büyük arzusi qilğan
idi.
Minglarçe epsuski, muhajiret hayatidiki, türlük maddi we meniwi
qiyinçiliqlar tüpeyli ejel yétiştin burun, bu arzu tileklirini royapqa
çiqirişqa imkansiz qélip, ahiri arman bilen tuyuqsizla kétip qaldi.
Uygur helqi bir addi insandin emes, belki bir tirik tarihtin, qimmetlik
bilim ğezinisidin ayrilip qaldi!
Men, biz weten sirtida yaşawatqan Uygur jamaetçiligining, Haji Yaqup akidek
qimmetlik bilim igisige yeterlik köngül bölelmigenligimiz, uning teweruk
meniwiy miraslirini bizge qaldurup kétişige tégişlik imkaniyet yaritip
berelmigenligimiz üçün çeksiz éçinimen çungqur hijilliq his qilimen.
Men şu munasiwet bilen, muşu sorunda olturğan qerindaşlirimiz we
çetellerdiki wetendaşlirimizğa şuni murajet qilmaqçimenki, Haji Yaqup
akining tuyuqsiz wapati we yoruq körüşke ülgürmigen armanliri bizge bir
tejirbe-sawaq bolsun, biz barliğimizni peqet, tirikçilik yoliğila
atiwetmeyli, muhajirette yaşawatqan pişqedem ziyalilirimiz, mötiwer
kişlirimiz we qimmetlik bilim ademlirimizgimu köngül boleyli, ejel ularni
bizdin ayriwetiştin burun, ularning qimmetlik meniwiy miraslirini bizge
qaldurup ketişige, maddiy we meniwiy jehettin qolumizdin kélişiçe yardem
bolayli.
Bir millet özining alim, ziyaliliri bilen mewjut bulup turidu we istiqpal
tapidu, özining alim we ziyaliliririni qedirleşni bilmigen we ularğa köngül
bölmigen milletning ne bügüni we ne keliçigidin umit kütkili bolmaydu !"
2001.12.23
Şerqiy Türkistan Uçur Merkizi
