|
Hitay Hökümitining Olimipik
Tenheriket Yighinini Ötküzüshi Puhralar Üçün Éghir Zulum
Olimpik tenheriket yighini ténçliqqa simwol qilinghan helqaraliq tenheriket musabiqisi yighini bolup, eyni
çaghdiki natsis Germanyesini hesabqa almighanda dunyadiki ténçliqni ilgiri sürwatqan, démokratiyeni keng yolgha qoyghan döletlerde ötküzülüp keldi. Bu arqiliq shu döletlerning ténçliqi, hörliki ilgiri sürülüp, helqaradiki orni kötürüldi.
Dunya hazir 21- esirdiki démokratiye keng yolgha qoyuliwatqan, ténçliqni ilgiri sürüp, heqqaniyetsizlik, adaletsizlikke jeng élan qilghan dewrge qedem qoydi.
Del mushundaq peytte Hitay kommunist hökümitining 2008- yili olimpik tenheriket yeghinini ötküzüshi kishini tolimu heyran qalduridu. Olimpik tenheriket yighini yoqurida otturigha qoyulghan shertlerdin sirt yene iqtisadi we ijtimaiy sharaiti yar bergen döletlerde ötküzülüshi kérek. Undaq bolmighanda döletke iqtisadiy bésim bolidu.
Hitay memlikiti bolsa bu jehettiki shertlerning birinimu hazirlimighan. Démokratiye, kishilik hoquq mesilisidin éghiz éçish mumkin emes. Dölet iqtisadimu uningha yar bermeydu. Hitay teritoroyesi
içide 100 milyondin artuq ahale éghir ghurbetçilikte hayat keçüridu. Ötken yili Hitay hökümiti helq turmushi yahshilandi dep kishi béshigha toghra kilidighan yilliq
otturçe kirimni 700 amerika dollirigha yetken digendek sahta melumatni élan qilghan.
Hitay hökümitining olimpik tenheriket yeghinini ötküzüshi üçün 16 milyart amerika dolliri hejleshke toghra kilidu. Dölet iqtisadi töwen, helq turmushi
naçar bolghan Hitay döliti üçün bu san kiçik san emes. Hitay hökümiti özining siyasiy gherizi we meqsetlirini ishqa ashurush üçün <yotqangha béqip put sun>may helqara
jamaetçilikini aldap, helqqe iqtisadiy jehette séliq sélip helqning yiliki bilen özige girim qilmaqta.
Hitay hökümiti asiya tenheriket yeghinini ötküzgende helqqe salghan iqtisadiy séliqi nahayiti éghir bolghan. Dölet organliridiki
hizmetçilerning ayliq muashidin asiya tenherket yeghini üçün pul tutqan,
tijaretçiler, karhaniçilarni pul iane qilishqa <seperwer>qilghan, séliq salmighan namrat déhqanlar qalmighan idi. Bu jeryanda hökümetning her qaysi qatlamliridiki
hiyanetçi emeldarliri öz çönteklirini toshquzwelishqan. Bolupmu Sherqiy Türkistandiki séliq sélish ehwali téhimu éghir bolghan idi. Dölet organlirida hizmet qilidighan her bir
hizmetçining ayliq maashidin mejburi pul tutqan. Hizmet orni yoqlardin mehelle komététliri öymu-öy kirip <
iane> yighqan, karhaniçi, ushshaq tijaretçilerdin bolsa soda – sanaetni memuri bashqurush tarmaqliri, baj élish orunliri mejburi halda <iane> alghan. Bolupmu Sherqiy Türkistanning jenubidiki Qeshqer, Hoten rayonliridiki, yilliq
otturiçe kirimi 100 dollarghimu yetmeydighan, hetta bir yilda bir kiylogiram gösh élish imkaniyiti bolmighan namrat déhqanlarmu < iane> din qéçip
qutulalmighan. Narazi bolghuçilar, qarshi çiqquçilarni hökümet qattiq bir terep qilghan idi.
Yéqinda Hitay hökümet terep olimpik tenherket yighini üçün her bir girajdanning 150 yuandin yardem qilishqa <çaqirghan>. Bu pul Sherqiy Türkistandiki déhqanlarning yérim yillliq turmush ras’hodigha,
bashlan’ghuç mektep oqughuçisining yérim yilliq oqush puligha, adettiki sheher ahalilirining yérim ayliq kirimge toghra kilidu. Hitay hökümitining haligha baqmay olimpik tenheriket yighinini ötküzmekçi bolushi huddi <kiyidighangha ishtan yoq etim marjan büwi >digendek bir külkilik ish emesmu?!....
Sherqiy Türkistan Informatsion Merkizi. |
