|
Sherqiy Türkistandiki Ali Mekteplerde
Tutqun
< Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning wetendin biwaste alghan ahbaratigha asaslanghanda, kommunist Hitay hakimiyiti yéqinqi birneççe yildin buyan Sherqiy Türkistandiki herqaysi ali mekteplerde Uygur oqughuçilargha qaratqan < dinsizliq terbiyisi > ni küçeytish bilen birge, mekteplerde namaz oqughanliqi we normal dini paaliyetler bilen shughullanghanliqi bayqalghan Uygur oqughuçilarni tutqun qilip türmige tashlash we mekteplerdin heydesh arqiliq, Uygur oqughuçilargha qaratqan bésim we tehditni ashurghan.
< Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning tekshürüp ispatlishiçe, Hitay hökümiti teripidin ashkare we yoshurun halda qolgha élinghan bir qisim oqughuçilarning ehwali töwendikiçe:
1.Sattar Abliz, 22 yash, < Xinjiang binakarliq qurulush mektibi > ning oqughuçisi, Turpan shehrige qarashliq yar yézisidin, Sattar Abliz 1999 – yili 6 – ayda, < mektepte namaz oqudi > digen sewep bilen qolgha élinip, ikki yerim yilliq qamaq jazasigha höküm qilinghan. U hazir Ürünçi ulanbay emgek bilen özgertish meydanida qamaqliq;
2.Qudret Tömür, 24 yash, < Xinjiang Uniwersititi > igilik bashqurush fakoltitining oqughuçisi, Turpan shehridin, u, 2000 – yili 12 – ayning 6 – küni Hitay hökümiti teripidin < qanunsiz halda dini kitap oqughan, mekteptiki waqtida qanunsiz diniy paaliyet bilen shughullanghan > digen sewep bilen qolgha élinghan bolup, hazir Turpan türmiside qamaqliq;
3.Büwiayshem Yaqup, 22 – yash, < Xinjiang uniwersititi > edibiyat fokoltitining oqughuçisi, çerçen nahiyisidin, 1998 – 1999 yilliri ariliqida mektepning jamaet hewipsizlik tarmiqi Büwiayshemge < qanunsiz dini paaliyet bilen shughullandi > dep arqa – arqidin 4 qetim memuri jaza bergen, 1999 – yili 6 – ayda tuyuqsiz yoqap kétip taki hazirghiçe iz – deriki bolmighan. Deslepki melumatlargha qarighanda Büwiayshem Hitayning saqçi tarmaqliri teripidin yoshurun halda qolgha élinip türmige tashlanghan we hazirghiçe ailisidikiler bilen körüshtürülmigen;
4.Yaqup Abla, 23 yash, < Xinjiang Sanaet Inistitoti > ning sanaetni aptomatlashturush fakoltitidin, Korla shehridin, Yaqup Abla 1999 – yili 6 – ayda < qanunsiz diniy paaliyet bilen shughullanghan > digen töhmet bilen qolgha élinip ikki yilliq qamaq jazasigha höküm qilinghan, hazir Ulanbay emgek bilen özgertish meydanida qamaqliq;
5.Heyrigül Turghun, 22 yash, < Xinjiang Sanaet Inistitoti > éliktir énirgiyisi fakoltitining oqughuçisi, Ghulja nahiyisi Arpul dehqançiliq meydanidin. Heyrigül 1999 – yili saqçilar teripidin < qanunsiz diniy paaliyet bilen shughullanghan > digen töhmet bilen qolgha élinip birmezgil soraq qilinghandin kéyin qoyup bérilgen we mekteptin heydelgen, hazir öyide nazaret astida;
6.Abduweli Türsun, 22 yash, < Xinjiang Sanaet Inistitotidin, Qeshqerning Yopurgha nahiyisidin, 1999 – yili 6 – ayda < qanunsiz diniy paaliyet bilen shughullanghan > digen töhmet bilen qolgha élinghan we kéyin qoyup bérilgen. Shuyili 9- ayda Abduweli tursun mektepte iz – dereksiz yoqap ketken. Hewerlerge qarighanda umu saqçilar teripidin yoshurun halda tutup kétilgen.
7.Amangül ehmet, 21 yash, < Xinjiang uniwersititi > hemiye Fakoltitining oqughuçisi, Turpan wilayitining Piçan nahiyisidin, Amangül 1999 – yili 5 – ayda < qanunsiz diniy paaliyet bilen shughullandi > digen töhmet bilen mekteptin tutup kétilgen we kéyin biryerim yilliq qamaq jazasigha höküm qilinghan.
< Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning melumatigha qarighanda, hazir Sherqiy Türkistandiki ali mekteplerni tamamen qizil terorluq qaplighan bolup, Uygur oqughuçilarni türlük siyasi töhmetler bilen tutqun qilish, soraq – soalgha tartish, tehdit sélish, mekteplerdin heydesh hadisiliri omomiy yüzlük ehwalgha aylanghan. Hitay hökümitining buhil qilmishigha étiraz bildürgen milliy oqutquçilar bolsa siyasi jehettin zerbige uçrighan.
|
