|
Öz muhbirimiz Abdullu Pamirning wetendin bergen hewirige asaslanghanda, 99 - yili 11-ayning 2 - küni qanhor Hitay saqçiliri Keriye nayhiyesining Qaraqir yezisidiki Uyghur dehqan Alim Qurbanning ayali Arzigülni, 14 yashliq oghli Abduletipni we sekkiz yashliq qizi Güljamalni insan qélipidin çiqqan wehshi usullar bilen urup öltüriwetken. Muhbirimizning hewiriçe weqening jeryani mundaq bolghan: Bu yil 9-aylarda Keriye nahiyesidiki Qarahan türmisidin (bu türme Hoten wilayetlik edliye idarisigha qarashliq) "Qanunsiz diniy unsur" dégen töhmet bilen naheq halda qamalghan üç neper talip bala qéçip kétidu. Bu taliplarning biri Hoten nahiye Hanériq yézisidin 22 yashliq Ehmetqarim, yene biri Hoten nahiyesidin Muhemmet Abdullaqarim, we yene biri Qaraqash Yawa yézisidin Nurmuhemmet Talip idi. Hitay dairliri , "türmidin qaçqan jinayetçilerni tutimiz" dep, Keriye nahiyeside yézimu yéza, kentmu kent omomi yüzlük ahturush élip barghan. 11 ayning 2 küni ahturup tutushqa qatnashqan 5 neper Hitay saqçisi Keriye nahiysining Qaraqir yézisidiki déhqan Alimqurbanning öyige basturup kiridu , saqçilar ahturush jeryanida bu öyge yoshurniwalghan siyasi qaçqun Nurmuhemet Talipni tutuwalidu . Hitay eskerler öyning igisi Alim Qurbanni qip yalingaç qilip, çemberças baghlap, "qalghan 2 neper qaçqun nede ?" dep soraq qilip qattiq urup qiynaydu we uning beshini jandin ötküdek muzdek sugha uzun uzn bésip nepes alghli qoymaydu . Bu hil dehshetlih qinashqa çidap turalmighan Alim Qurbanning ayali 35 yashliq Arzigül étilip kélip , érini qinawatqan Hitay saqçisigha ésilidu, közi qangha tolghan Hitay sahçisi Arzigülning kiyim-keçeklirinimu mejburi yirtip qip-yalihaç qilip, çéçidin yulup béshini muzdek sugha çilap, héli uzunghiçe çiqarghili qoymay shu yerdila tunjuqturup öltüridu . Bu pajege çidap turalmighan 14 yashliq oghli Abduletip , anisining qisasini élish üçün qoligha bir paltini élip heliqi Hitay saqçisigha étilip bérip palta bilen gholidin çanap öltüridu , buni körgen etraptiki bashqa Hitay saqçiliri 14 yashliq Abduletipni rehimsislerçe oq yamghurigha tutup neq meydandila étip öltürwetidu , bu çaghda Abduletipning 8 yashliq singlisi Güljamal yighlighan péti kélip aksining jesidige ésilidu , insan qélipidin çiqqan yawuz Hitay sahçiliri yopurlup kélip 8 yashliq Güljamalni miltiqning peyniki bilen urup méngisini çuwéwétidu, bu nareside qiz shu haman jan üzidu . Bu pajedin hewerdar bolghan mehéllidiki 30-40 déhqan, qoligha nime çiqsa shuni élip, derhal yétip kélip héliqi 5 neper yawuz Hitay saqçisini qorshiwalidu, bu çaghda qattiq alaqzade bolghan Hitay saqçiliri, derhal déhqanlargha qaritip qalaymiqan oq çiqirip, 4 neper dehqanni yarlandurup, derhal qéçip kétidu, desliwide Hitay sahçilirining qoligha çüshüp qalghan héliqi siyasi qaçqun Nurmehemet Talipmu bu pursettin paydilinip qutilidu . Hitay saqçiliri qéçip ketkendin kéyin, mehéllidiki déhqanlar qattiq musibet içide Arzugul we uning ikki balisini yerlikke qoyidu . Weqe yüz bérip etisi , 100 din artuq Hitay eskiri 3 mashinida basturup kélip mehéllini qorshiwalidu we mehélidikilerni bir yerge yighiwélip , "tünügün jidel çiqarghan qaysing?" dep bir-birlep soraq qilghandin kéyin, 14 neper bigunah déhqanni tutup baghlap, mashina bilen élip ketidu . Muhbirimizning ahbaratigha asaslanghanda , Hitay dairliri bu 14 neper dehqanni Keriye nahilik türmige soliwélip, kün boyi qattiq urup qiynighan we hazirghiçe qoyup bermigen . Qaraqir yézisi Keriyediki qarahan türmisige yéqin bolup, bu türmide yerlik siyasi mehbuslardin bashqa yene Hitayning içkiri ölkiliridin yötkep kélingen qatil, bulangçi Hitay jinayetçiler qamaqliq. Hewerlerge qarighanda bu türmide her yili Hitay jinayetçilerning qéçishweqesi yüz bérip turidiken we qaçqan bu qatil , bulangçi Hitaylar aldi bilen Qaraqir yezisigha kirip, Uygur déhqalarning öy-waqini köydürüp , mal-mülikini bulap-talap qaçidiken. Shu seweptin bu yézidin bashqa yurtlargha köçüp kétidighan Uygur dehqanlirining sani kündin-künge köpeygen. |