"Sherqiy Türükistan Informatsiyon Merkizi" teripidin qolgha çüshürülgen Hitayçe Shinjang qanunçiliq gezitining bu yil 3 – noyabirdiki sanida élan qilinghan bir hewirining mezmunigha asaslanghanda, bu yil kirgendin buyan Atush shehridiki hökümet organliri bir qatar çeklesh tedbirlirini yolgha qoyup, Atush shehridiki pütün mesçidlerni we diniy zatlarni qattiq nazaret astigha alghan. Mezkür gezitning hewirige qarighanda, Atush shehride çong kiçik jemi 669 mesçid bar bulup, bu yil kirgendin buyan hökümet organliri, merkezleshtürüp tüzesh digen nam astida, sheher, yéza, kent derijilik partiye teshkilatliri qarmiqida mehsus dinni bashqurush rehperlik gurupisi qurulghan we bu gurupilar diniy zatlargha qarita siyasiy ügünüsh pilanlirini tüzüp çiqip, sheher, yeza we kentlerde diniy zatlarni yighiwelip, ularni hökümet teripidin tüzüp çiqilghan jemiyetning muqimlighini qoghdash mesuliyetnamisigha qol qoyghuzghan . Bu gezitning hewirige qarighanda yene, Atush sheherlik partikom sheherdiki diniy zatlarni terbiyilesh kursi éçip, kurus ahirlashqanda imtahan alghan we imtandin ötkenlerge guwaname tarqitilip bergen. Undin bashqa yene mesçidler we diniy zatlar arisida, 5 te yahshi mesçid, 5 te diniy zat paaliyitini yolgha qoyghan . Shinjang qanunçiliq gezitidiki yuqurqi maqalinlng ahirida, pütün sheher boyiçe tekshürüsh élip bérish arqiliq, yer asti diniy mekteptin 13, bu mekteplerde oquwetqan 75 kishi eksıl inqilapçi qilindi, 3 neper qanunsiz diniy ünsür qolgha elindi, 2 qap qanunsiz unalghu léntisi we 20 nusqa eksiyetçil kitap - jornal qolgha çüshürüldi diyilgen. Hörmetlik wetendashlar, Junghua heliq jumhuriyiti asasi qanunining 36 - maddisida, Junghua heliq jumhuriyitining puhraliri diniy etiqad erkinligige ige, her qandaq dölet orgini, ijtimai teshkilat we shehis puhralarni dingha étiqat qilishqa yaki qilmasliqqa zorlimaslighi, dingha étiqat qilidighan puhralarnimu, dingha étiqat qilmaydighan puhralarnimu kemsitmesliki lazim, dölet normal diniy paaliyetlerni qoghdaydu diyilgen. Junghua helq jumhuriyitining milli teritoriyelik aptonomiye qanunining 11 – maddisidimu yuqarqi söz eynen tekrarlanghan bulup, dimek, Hitayning asasi qanuni we milli teritoriyelik qanunida insanlarning dini etiqat erkinligi qanuni jehettin kapaletke ige qilip körsitilgen idi, mahiyette bolsa Hitay hökümiti bu maddilarning rohigha qarmu - qarshi bolghan bir qatar qanun, nizam, pirinsip we belgilimilerni çiqirip, özining asasi qanunini uçuqtin – uçuq inkar qilip kelmekte. Mesilen, huddi yuqarqi hewerde bayan qilinghandek, diniy zatlarni mejburi halda siyasi ügünüshlerge salghanliqi, ularni türlük ehdiname we pirinsiplargha imza étishqa qistighanlighi, hökümetning idare jemiyetlerde yolgha qoyuwatqan bir qatar pirinsiplarni diniy paaliyet sorunlirigha eynen köçürüp kelip, mesçidlerde we diniy zatlar arsida komunistik angni terghip qilidighan 5 te yahshi mesçid 5 te yahshi diniy zat digenge ohshash bimene herketlerni élip barghanlighi, hetta qanunsiz diniy unsur dep biguna insanlarni qolgha alghanlighi, Hitay hökümitining özining asasi qanungha hilap halda diniy sahege qarita besim siyasitini yürgüzüp, normal diniy paaliyet bilen shoghulliniwatqan puhralargha uçuq ashkare halda dehli – terüz yetküzwatqanlighining janliq pakitidin ibaret!
|