Dunya Uygur Ahbarat Tori

1 ) Hitay Hökimiti Qaraqash Nahiside Keng Kölemde Qirghinçiliq Bashlidi.
2 ) Urushtin Kéyinki Çong Tutqun.
3 ) Hitay Dairliri Lop Nahiyisidiki Namayishta Qolgha Élinghan 83 Neper Uygurni Qattiq Qiynimaqta.
4 ) "Hitay" Digenlerge Zerbe Bérish Herikiti.
5 ) Hotndiki Mesjidler Menseptarlargha Bölüp Bérildi.
6 ) Hotendiki 6 Çong Munapiq !

1 ) Hitay Hökimiti Qaraqash Nahiside Keng Kölemde Qirghinçiliq Bashlidi

Öz muhbirimiz Uçqunning bu yil 9- ayning 17- küni wetendin biwaste yollighan hewirige asaslanghanda, 9- ayning 12- kündin etiwaren Hitay dairliri mingdin artuq esker we saqçilirini herketke sélip, "Yoshurunghan milliy bölginçilerni tutimiz" digen bahane bilen Qarqash nahiyisining pütün yeza- qishlaqlirida keng daeride tutqun qilish herikiti bashlighan we sella gumanliq dep qarighan Uygurlarni derhal qolgha alghan. Muhbirimizning hewirige qarighanda, bu qétimqi çong ahturush jeryanida, Shir Éli qatarliq 13 neper mujahid Qaraqashning Kuya yezisida Hitay eskerlirining qorshawi astida qalghan. Ikki terep ottursida çiqqan qoralliq toqunushta Abduqadir qatarliq 3 neper mujahid neq meydanda shehit bolghan. Hitay dairliri bu weqeni bahane qilip, öymu- öy ahturup tutush herikiti élip berip, qolgha çiqqanliki nersini urup- çeqip, pütün Qaraqash nahisini harabige aylandurup qoyghan. Rehimsiz Hitay saqçiliri mujahid Shir Élini qolgha çüshürelmey, uning hanimini quçaqtiki narside balisi bilen qushup tutup türmige tashlighan we bu bigunah ayalni türmide insan qélipidin çiqqan wehshi usollar bilen qattiq qeynighan. Hitay dairliri bu qétimqi herikette, diniy télim alghan taliplarni we saqal- burut qoyghan yashlarni nohtuluq zerbe bérish obikti qilghan. Nöwette Qaraqash nahiyisini shuqeder wehime qaplighanki, Uygurlar koçigha erkin çiqishqa jüret qilalmaydighan, bir- birdin guman qilidighan we keçe- kündüz "Qaçan tutup keterkin" digen endishde ensizlik içide olturidighan eçinishliq halet shekillengen.

2 ) Urushtin Kéyinki Çong Tutqun

Muhbirimiz Uçqunning 9- ayning 17- küni wetendin biwaste bergen hewirige asaslanghanda, 9- ayning 4- küni keçte mujahidimiz Küresh, Hoten mehmanghanisining aililikler qorasida Hitay saqçilirining qorshawida qélip baturlarçe shehit bolghandin kéyin, Hotendiki saqçi dairliri bu weqeni bahane qilip Hoten shehride keng kölemde tutqun qilish herikiti élip barghan. Bu jeryanda Hitay saqçiliri, "Küreshni mashinisigha olturghuzghan" digen bahane bilen, Qarqashliq taksiçi balilardin Mutellip, Memet Abdulla Ghujabdulla qatarliq ikki neper bigunah yashni qolgha élip türmige tashlighan. Undin bashqa yene Hoja Hashim digen yashni "Afghanistanda çeniqip kirgen" digen bahane bilen tutqun qilghan. Muhbirimizning mehpi tekshürüsh ehwaligha qarighanda, Hitay saqçi dairliri yuqarqi 3 neper yashni Hoten nahiyisilik türmide tamgha yölep turghuzup qoyup yalingaç bediniyge tok kaltigi bilen urush, qolini tetür baghlap koyza sélish, yalingaçlap inçike çiwiqlar bilen urush, hushughi we tapinigha kaltek bilen qattiq urush... qatarliq wehshi usollar bilen qattiq qiynighan.

Hoten helqi, Hitay hakimiyitining bu hil zorawanliqigha qarita, "Hitaylarning qilmishi, 2- dunya urushi mezgilidiki German Natsetlarningkidinmu eship çüshti" diyishmekte.

3 ) Hitay Dairliri Lop Nahiyisidiki Namayishta Qolgha Élinghan 83 Neper Uygurni Qattiq Qiynimaqta

Hormetlik wetendashlar, Gezitimizning 8- ayliq 20- sanida, bu yil 8- ayning 9- küni Hotenning Lop nahiyisida 10 mingdin artuq Uygurning Hitay hökimitige qarshi teniçliq bilen namayish ötküzgenlikini we namayishtin kéyin mingdin artuq Uygurning qolgha élinghanliqini hewer qilghan iduq. Muhbirimiz Uçqunning bu yil 9- ayning 17- küni wetendin biwaste bergen hewirige asaslanghanda, Hitay saqçi dairliri shuqétimqi namayishita qolgha élinghanlardin 83 neper Uygurni hazir nahiyilik ashliq idarisining ashliq ambiri içidiki kiçik simont kateklerge solap kün boyi qattiq qiynawetiptu. Yawuz saqçilar bularning beshigha tagharlarni keygüzüp, neççe künlep su we tamaq bermey, wehshi usollar bilen qattiq qiynighan. Yoldin ötüp ketiwatqan kishiler bu bigunah biçarilerning dat- peryatlirini we eçinishliq towlashlirini kün boyi anglap turghan. Muhbirimizning hewirige qarighanda, shuqétimqi namayishta qolgha élinghan bashqa kishilermu bir qançe topqa ayrilip, ohshimighan orunlargha qamalghan we kün boyi qattiq qiyin- qistaqqa élinghan.

4 ) "Hitay" Digenlerge Zerbe Bérish Herikiti

Muhbirimi Uçqunning wetendin bergen hewirige qarghanda, yeqinqi mezgillerdin buyan Hotendiki hökimet dairliri Hoten rayonidiki herqaysi idare- jemiyetlerde "Hitay" digen sözni ishletkenlerge zerbe bérish herikiti qozghighan we bu jeryanda "Hitay" digen kélimini qollanghan köpligen yerlik ishçi- hizmetçilerni hizmitidin heydigen. Hoten wilayetlik partikom bilen memuri mehkime herqaysi idare jemiyetlerge, "Henzularni "Hitay" yaki "Kapir" dep atighanlarni jazalash" heqqide alahide uhturush tarqatqan. Hökümetning mezkur uhturushida, hetta mekteplerde uqughuçilar "Hitay, Kapir" digen sözni ishletkenlerning ata- anilirini qattiq jazalash kerekliki alahede tekitlengen.

5 ) Hotendiki Mesjidler Menseptarlargha Bölüp Bérildi.

Oz muhbirimiz Uçkunning bu yil 9 – ayning 17 – kuni wetendin bewasta bergen hewirining mezmunigha asaslanghada yeqinda " Hoten Wilayetlik Partikum" mehsus qarar çiqirip, Hoten sheherdiki 46 nuhtuluq mesjidni wilayetlik partikum we memuri mehkimidiki Hitaygha sadiq ghalça emaldarlarning bewasta bashqurishigha ötkuzup bergen. Mesilen: Hoten shehridiki meshhur beytullah mesjidiniy Hotenning walisi Juret Memtiminge, Nurluk mesjidni wilayetlik partikumning muawin sekritari Abduqadir Tohtigha, Otun Baziri mesjidiniy Abdurahman Qurbangha bölup bergen. Shuningdin kéyin Hotendiki barlik mesjidler qattiq nazaret astigha élinip mesjidlerning imam hatiplirining jamaetke Quranni tebligh qilishi we din heqqide wez eytishi qattiq çeklengen. Mesjidlerni hödige éliwalghan herqaysi emeldarlar, herküni digüdek imam hatiplarni aldigha çaqirtip kélip soraq suwalgha tartip, ularni mesjidlerde kommunistik partiyining siyasitini " Pilanliq Tughut"ni we "Milletler ittpaqlighi"ni teshwiq qilishqa qistap ularni jenini jaq toyghuzghan. Uningdin bashqa yene bughalça emeldarlar herqaysi mesjidlerge paylaqçilarni orunlashturup, ishçi hizmetçilerning namaz oqushini qattiq çekligen. Bu jeryanda emeldarlarning buyruqigha boysunmighan birqançe imam mesjidlerdin heydep çiqirilghan.

6 ) Hotendiki 6 Çong Munapiq !

Muhbirimiz Uçqunning wetendin bergen hewirige qarighanda, " Hoten wilayetlik dölet biheterlik idarisi"ning jasusliridin Obulqasim, Mettursun Qurban, Turghun Dawut, Turghun Qasim, Tursun Tohti Ehmet we Adil Mettursun qatar munapiqlar Hoten helqige qilmighan jawuzluqliri qalmighan eng esheddi hainlar bolup, bu bedbehler yeqinqi mezgilerdin buyan Hitay dairlirining Hotende bashlighan tutqun qilish, öltürüsh we urup qiynash herketliride bashlamçiliq rol oynighan. Bu 6 neper munapiq Hoten rayonida küzige sel-pel sighmighanla kishini "Milliyy bolgünçi" digen tohmet bilen qolgha élip, ularni türmide eng wehshi usullar bilen urup qiynashqa adetlinip ketkeçke, Hotende kishiler bu 6 mehluqni körgen haman bediniyge tiken olushup, quyuq çaçliri tik bolup ketidigha halet shekillengen. Bu 6 qanhorning destidin Hoten rayonida sansizlighan biguna kishiler nahaq halda qolgha élinghan we sansizlighan aililer hani weyran bolghan.

Shuninggha ishençimiz kamilki bu munapiklarning korenglishi uzungha barmaydu, helqimiz haman bir küni bu eblehlerning tegishlik jazasini beridu.