Musteqil Qazaqqistan Cumhuriyitidiki Uygur shunasliq inistuti yepilip, kiçikkina bir merkeyge aylinip, ilmi hadimlirining teng yerimidin köpregi qisqartilghan bolsa, 1999 - yili kirishi bilen Qazaqistanning "Alitagh" televizur körsitish programmisi boyiçe her kuni bir saetlik Uygurçe körsitish ridaksiyesi yepildi. Shundaqla helqning bibaha meniviy bayliqigha aylanghan "Yengi Hayat" gezitimu 1 - marttin bashlap neshirdin tohtodi.

Sabiq Sovet Ittifaqi K P S S Merkizi Kometitetining qarari bilen 1970 - yili 1 - yanvardin bashlap çiqishqa bashlighan Uygur yeziqidiki "Yengi Hayat" geziti asasen Sherqiy Türkistandin bash-pana izdep Sovet Ittifaqigha kelgen Uygurlar üçün eçilghan idi. Sovet Ittifaqi parçilinip, Qazaqistan öz musteqilliqige erishkendin keyin, "Yengi Hayat" heptilik gezitke aylandi. Aridin bir az vaqit ötkendin keyin, kiçik hecimdiki on ikki betlik gezit sekkiz betke çüshüp qaldi. Aridin birqançe yil ötüp gezit heptilik emes, ayda ikki qetim çiqidighan boldi. Hemme nersige sebriçan helq buningghimu shükri qilip kelgen idi, emma uningdinmu ayrilip qaldi....

Qazaqistan öz musteqilliqige erishkendin keyin "Yengi Hayat" ning bu hil qisqirap, ahirida tamamen yepilishidiki seveb neme idi? Iqdisad yoqmish! Hecmi bir yerim varaqta ayda ikki qetim çiqivatan bu gezitke qançilik iqtisad kiter? Buning bilen Hökümetning hezinisi tügep kitermu? Tarihtin yahshi melumki, Uygurlar bilen Qazaqlar qedimdin bir birige qiz berip qiz elihsip kelgen qan - qerindash helqler idi.

19 - esrining ikkinçi yerimida Çarrosiyening Ili sultanliqini tacavuzluq bilen besivalghanliqmu Uygurlarning Qazaqq qerindashlirigha bolghan çeksiz dostliq ve mehrivanliqidin bolghanliqi hemmige memige ayan.

Hosh Uygurlar Qazaq qerindashliri üçün cenini berip, yerini berip pütün bir sultanliqni veyranqilghan iken, bügün buning ecrini kürüvatamdu yoq? Qazaqistan Cumhuriyitidin siyasi bash anahliq sorap qeçip ötken Ilyas Zordun, Qasim Meghpir, Hemit Memetni Hitaygha qayturup berdi. Helqara qaçaqlar toghurluq konvetsiyeler formilirigha muvapiq, eshu üç yigitke siyasi bash anahilq berish hacet bolsimu, Qazaqistanning siyasi menpeti bu qetimmu insan hoqoqidin üstün keldi. Qazaqistangha qayturghan üç vetendashlirimizgha Hitay callatliri allaqaçan ölüm höküm qilghan idi.

Herbir insan Qazaqistanda Uygurlargha nisbeten bolivatqan buhil ishlardin tegishlik hulase iqirivalsa kerek ?!