Hitay hökümitining 1996 - yilidin başlap Uygur yaşlirining Meşrep oyunlirini çekleş, "100 künlük tazlaş", "Qattiq zerbe bériş" qatarliq heriketliri, Hitay saqçilirining çékidin aşqan zulumliri, millionliğan Hitay köçmenliri ve Bingtuen qoşunliri yerlik helqning iş-orunlirini tartivélip boz yerlerni igellivelişi hulase qilip éytqanda Uygur yaşlirining öz yurtlirida özlirining Hitaylar terpidin yitim qaldurulişi Ularni her usullar bilen özining insaniy hoquqini himaye qilişqa mecbur qilmaqta. Şu cumlidin, 1997 - yili Gulca yaşlirining ténçliq namayişining qanliq basturulişi bügünki künge qeder dehşetlik halda "oçuq sot" bilen helqni qorqutup, qattiq diktaturluq astida tutmaqta.
       Hitay zulumiğa çidimiğan milletsöyer Uygur yaşlirimiz milyonliğan qoralliq Hitay eskerliri qorşavi içide bir tutaş heriketlerni qilişqa imkaniyet tapalmay yalğuz kişilik yaki musteqil heriket qilidiğan kiçik gruppilarğa bölünüp, mehpi zerbe bériş heriketlirini başlidi.
Şular qatarida "Hemit gruppisi" namliq 12 neper Uygur yaşliri 1998 - yili   26 - Iyun küni Gulca nahiyesi Hud'yeyüzi yézisida, 29 - Iyun küni Gulja şeher éliktiristansida, 7 - Iyul küni Gulca nahiye Memeyüzi yézisida partlitişlarni uyuşturğan.
Mezkur "Hémit gruppisi" Gulja Şeherlik Camaet Hevipsizlik teripidin 3 - nomurluq " Tutuş Buyruqi" namliq elanlarni tamlargha .çaplap, ularni "Milliy bölgunçi unsur" dep paş qilişqa helqqe muracat qilmaqta.
       28 yaşliq Hemit Memet, Qasim Mehpir, Ilyas Zordunlar ("Hemit gruppisi") 1998-yili 30-August küni Qazaqstanğa siyasiy pana izlep, Hitay-Qazaqstan çégarasidin ötüş ceriyanida qolğa élinğan.
Hazir ular Qazaqstanning burunqi paytehti Almutida Milliy Béheterlik Komitetining qol astida tekşuruşte yatmaqta.
      Yuqurqi Uygur yaşliri qolğa élinğan zaman Qazastan Uygur Ittipaqi Reisi Qehriman Gocamberdi hever tépip Helqara Keçurum  Teşkilatiğa ularni özining himayisige élişqa muracat qilğan. Helqara Keçürüm Teşkilati ehvalni igellep, tezdin heriketke kirişip Hemit Memet  qatarliq 3 kişini "Siyasiy qaçqun" süpitide Hitay hökümitige qayturup bérmeslikni, hem ularğa siyasiy pana bérişke Qazaqstan h,k+mitige murajat  qilğan.
Şu qatarda Dunyaning her qaysi caylirida yaşavatqan Uygur camaétidin, teşkilatlardin eriziler yézildi.
Bügünki künde yuqarqi siyasiy qaçqunlarğa advokat bérilip, ularning deloliri Qazaqstan Prokuraturisida qarilivatidu.
Hever tépişimizçe, yéqinqi künlerde ularning mesilisi bir terep bolmaqçi.  Bu toğrida yene hever qilimiz.        ETIC Bishkek muhbiri Rabiyem Yaqup