London: Engiliyening meşhur gézitliridin " The Independt ", Hitayning Şerqiy Türkistanda Uygurlarni sistemlik halda yoqutuvatqanliqini yazdi. gézit, Engiliyening 4 - qanal telivizurida Sherqiy Türkistanni körsetken hüjjetlik filimide bergen heverge asasen, Hitay hökümitining Şerqiy Turkistanda köplep atom sinaq qilğanliqi tüpeylidin minglarçe Uygurlarning meyip qalğanliqini bildurdi.

       Engilis telivizur muhbirlirining Şerqiy Türkistanda uda 6 hepte periqliq kimlikler bilen tetqiqat élip barğanliqini bildurgen gézit, telivizur muhbirliriğa Türkiyediki bir dohturning bezi mohim melumatlarni bergenlikini yazdi.
Türk dohturning ismini bildurmigen gézit, Hitayning Şerqiy Türkistanda 1964 - yilidin buyan atom siniqi élip berivatqanliqini ve 1980 - yillardin kéyin, yerasti sinaqlarğa başliğanliqini tekitlidi.
Yipek yolining sahibhanliqini qilğan Qeşqer, Turfan ve Ürümçi rayonlirini qeğez üstidiki aptonomiye hoquqi bilen idare qilip kilivatqanliqini yazğan gézit, Bu tarihi caylarda Hitaylarning 30 yildin beri atom siniqi elip bérivatqanliqini yazdi.

       Hitaylarning Şerqiy Türkistanda cemi 47 qétim atom siniqi élip barğanliqini ve bu atom bombisi Amerika Yaponyening Hirosimada atqan bombidin 300 hesse yuqiri ikenlikini bildürgen gézit. Hitay hökümitining Şerqiy Türkistanda mehsetlik muşundaq bir siyaset yürgüzivatqanliqini, Şerqiy Türkistanda köp sanda yéngi tuğulğan ballarning palec tuğulivatqanliqini ve bularning köpining rak kiselikige giripta bolğanliqini bildurdi.

       Maqalida yene, "18 yaştiki bir yigitning " dejenerasyon " kiselliki tüpeylidin 6 yaştin béri mangalmay palec bolup qalğanliqini ve şuningdek yüzlerçe Uygur yaşlirining ohşaş kisellik tüpeylidin ağrip yataqqa çüşüp qalğanliqiğa guvaçi bolduq" dep yazğan

       Türk dohtur sayiside qolğa kelgen resmi dokementlerde, Şinjiang rayonida rak kisellikining 100/35% din aşqanliqini bildürgen gézit, bolupmu ciger rakning bu rayonda kengeymekte bolğanliqini yazdi.

       Ismining aşkarilinişini istimigen ikki Hitay dohturning Şinjiangdiki yuqiri dericilik rak kiselliki miqdarining pütünley atom siniqi neticiside meydanğa kelgenlikini bildürdi.

       Dohturlarning ve başqa sehiye hadimlirining qattiq bésim astida bolğanliqini ve kiselliklerge mohim bolğan ihtiyaci usullar bilen davaliyalmiğanliqini bildurgen gézit, bu rayonning sehiye işlirida işlitidiğan ihtiyacliq tibbi dora ve üskülerning azliqini bildürgen.

      16 milyon Uygur yaşaydiğan Şerqiy Türkistan, Hitay kommonistlirining lidiri Mau'din buyan nahayiti qattiq besim astida turmaqta.

       Şu künlerde, Merkizi Londonda bolğan Helqara Insan Hoquqliri Cemiyiti bügün resmi bir ziyaret üçün Hitayğa kitivatqan baş vezir Tony Blair'ğa bir çaqiriq qilip, Hitay hokumitining kişilik hoquqini depsende qilish siyasitini qattiq bir til bilen naraziliq bildurişini istidi.

       Engiliye veziri Blair, Helqara Insan Hoquqliri Teshkilatining çaqiriqiğa bergen cavabida, Uning Hitayğa ders beriş üçün kitivatmiğanliqini, ziyaritining esli mesidining ikki dolet ottursidiki munasivetlerni yahşilaştin ibaret ikenlikini éytqan.

________________________________________________________________

        Engiliye Hökümitining veziri bolğan Tony Blair efendining Helqara Insan Hoquqliri Teşkilatining çaqiriqiğa bergen cavabidin Engiliye hökümitining qançilik ikki yüzlik menpeetçi ikenliki oçuq. Bashta gerb doletliri bilen birlikte Engiliyening Islam döletliri üstidin ikkide bir tohtimay insan heqliri toğrisida sözlisimu özlirining insanliqtin qançilik uzaq ve menpetçi ikenliki oçuq körünüp turuptu.

       Abdulcelil Qarqash