Uygurlarning Teqdirini Uygurlar Özi Belgileydu
1998-yili 11-May küni Qirghizstan Milliy Biheterligi Ministrligi teripidin
muhbirlargha Press-Konference ötküzüldi (Press-konferenciege "Vijdan avazi"
gezitining muhbirlirigha kirish ruhset qilinmidi). Sözge çiqqanlar: Milliy
Biheterligi Ministiri Ashiraliyev, Hökümet terkividiki Diniy Ishlar Boyiçe
Dölet Komissiyesining reisi - Emil Kaptagev ve Ali Kengesh deputati
Qadiralievler. Milliy Biheterligining Ministiri 1998-yili 8-April küni
qolgha elinghan 4 çet'el puhraliri toghrisida çüshençe berip, ularning
öyidin 100ge yeqin Jihad toghrisida audio ve videokassetiler, köpligen diniy
kitaplar, Makarov markiliq yan qoral ve mehpiy teshkilatning nizamnamisi
bilen teshkilat ezalirining tizimliri qatarliq material çiqqan dedi.
Ministirning eytishiçe, bu mehpiy diniy teshkilat Jihadni teshviq qilghan
halda, Qirghizstan puhralirini Islam döletlirige diniy telim-terbiye elish
ve kilecekte ekstremistliq paaliyet elip baridighanliqi üçün evetkenligini ve
uninggha asaslinip pütün Qirghizstan boyiçe Vahabiylerning köpiyip
ketivatqinini tekitlidi.
Qirghizstanda Rus tilide çiqivatqan jumhuriyetlik "Vecherniy Bishkek"
gezitisining 1-May sanida "Jihad..." namliq besilip çiqqan maqalisida
Uyghurlarning "Sherqiy Türkistan Azatliq" mehpiy teshkilatining
Qirghizstanda qolgha elinghanlighi toghrisida yezilghan bolup, Uyghurlarning
azatliq ve erkinlik paaliyetlirini qandaq 1920-30-yilliri "pantürkizm",
"panislamizm" qalpaqlarni kiyguzup izidin yoqutivetken bolsa, hazirmu mehpiy
teshkilatni umum Qirghizstangha hevip tughdurivatidu digen eyip bilen
"fundamentalizm", "Vahhabizm" qalpaqlirini yasap kiyguzivatidu. Shundaqla
Uyghurlardin Dunya jamaetçiligini yiraqlashturush bilen bille, Hitay hökümiti
Shanghai bitimige qol qoyghan döletlerning qöli arqiliq ulargha qan-qerindash
bolghan Uyghurlarning heriketlirini boghup tashlap, insan hoquqliridin
mehrum qildurivatidu.
Qirghizstan Milliy Biheterlik Ministirligi Prezident Akaevning Hitaygha
resmiy seper bilen mengishning aldida, etey Qurban heyt beyrem künliridin
paydilinip Ablikim Hajimning öyide mehman bolup oltarghan Uyghur yashliri
"yighin üstide tutuldi" digen qalpaq kiygüzülüp qolgha elindi, Ularning
içidin ikkisini qamaqqa aldi.
Hemmige melum Prezident Akaev, Qirghizstan-Hitay her ikki tereptin qanungha hilapliq qilghan puhralarni ötküzüp beridighan bitimni imzalap Jang Ziminning "Akaev mening dostum!" digen namigha ige bolup 1997 - yili 30-May küni Qirghizstangha qaytip kelgen idi.
SHT information Merkizi, Bishkek muhbiri Rabiyem Yaqup