1997 - yili 5-, 6- Fewral künliri, qanuniy halda insaniy heq -hoquqlirining etirap qilinishini telep qilip tiniç namayishqa çiqqan Ghulja yashlirining heqqaniy telepliri Hitay memuriyiti teripidin intayin qopalliq bilen ret qilinipla qalmay ,namayishçilarning telep-erizilirini anglashning ornigha, ulargha qishning soghiqida ot öçürüsh mashiniliri bilen soghuq su çeçip haydighan we oq çiqirip heywe qilip, bir Uyghur ayalning balisini neq meydanda etip tashlighan. Bundaq naheqçliqqa qattiq narazi bolghan yashlar bilen hitay emeldarliri otturisida toqunush yüz bergen. Shuning bilen toqunushqa omumi amma qoshulghan. Netijide bir qançe hitaylar ölgen we onlighan Uygur yashliri qurban bolghan.Shuning bilen Hitay hökimiti helqtin öç elish, yürigini mojup qorqutush yolini tutqan. Hitay mustemlikiçiliri, bügünki künde 5-,6-Fewral weqesini bahane qilipUygur yashlirigha "milletçi", "bölgünçi", "adem öltürgen" digen betnamlarni çaplap pütün Sherqiy Türkistan boyiçe omumiyüzlük terorliq herketlirini elip beriwatidu.

7-ayning 22-küni Ili wilayetlik ottura helq sot mehkimisi bilen Ghulja sheherlik helq sot mehkimisi wilayetlik tenterbiye meydanida oçuq sot ötküzüp, epiyun setip tutulghan bir Hitay bilen bir Tungganni hesapqa almighanda, 27 Uyghur yashlirining jaza hökümini oqup,GAPPAR TELET, HESENJAN IMIN, ALIMJAN YOLWAS, ABDUREHIM TUDAHUN, ABDUREHIM MEMET, SIDIQ ROZI, MEMETJAN NURMEMET qatarliq 7 baligha ölüm jazasi berip, shu künila ijra qildi. 3 balining ölüm jazasini keçiktürüp ijraqilish çarisi bilen ( birsining ismi HALMEMET ISLAM ), 7 baligha - muddetsiz qamaq, 16 yashliq REHMETJAN'gha 18 yil, qalghan 9 baligha 15 yilghiçilik türme jazasi berilgenligini elan qildi.

Ili wilayetlik helq sot mehkimisining bashlighi AQAN riyasetçilik qilghan bu yighingha Ghulja sherining partiye-hökümet rehberliridin Jang Gulan, QURBANJAN, ZUNUN, TOHTAR, HEYDER, QEYSER, ZORDUN GHOJA, Wang Junwey, Ren Shudung, Huan Jenjuang, SAWUTBEK, Yang Yujuang, POLATLAR qatnashqan.

Wilayetlik partikomning muawin shujisi, waliy QURBANJAN yighinda söz qilip,mundaq digen: " Oblast, wilayet, sheherlik partiye-hökümetliri hemde jamaet hewpsizliki, teptish, sot organliri qoralliq saqçi qisimliri partiye merkiziy komitetetining Shinjangning muqimliqini qoghdash toghrisidiki bir qatar muhim yolyoruqlirining rohini estaydil izçillashturup, merkezleshtürüp, tüzesh mehsus kurishini puhta teshkillik qanat yaydurup, tirishish arqiliq zor netijilerni qolgha keltürdi.

Bügünki oçuq sot elan qilish yighini düshmenning heywisini yenimu yerge urup, qanunning izzet-hörmitini qattiq qoghdidi, partiye we hökümetning milliy bölgünçilikke zerbe berish, wetenning birlikini, Ilining siyasiy muqimliqini qoghdash qet'i iradisini toluq körsitip berdi. Her millet armiye, saqçiliri we ammisining küresh iradisige ilham berdi.

...Ili wilayitining weziyiti yahshi, biraq, biz segeklik bilen kürishimiz kirekki, milliy bölgünçilikke qarshi küresh muddetlik, ötkür, murekkep küresh. Her millet helqi birdek ittipaqliship, düshmenge ortaq taqabil turup, zerbe berish salmiqini zoraytip, gholluq milliy bölgünçiler zorawan,terrorçilar, uççigha çiqqan esebiy diniy küçlerge qattiq zerbe berishni qet'i adaqqiçe elip berishimiz lazim."