Zulum Hemmige
..
Şerqiy Türkistanning Ğulja şehride çiqidiğan
Hitayçe " Ili géziti " ning 27- dikabir sanida élan qilinğan bir hewernamide
bayan qilinişiçe, ötken heptide ğulja şeherlik tenterbiye komutétining
başliği Hakimjan Musa, bir yürüş şehsiy qora jayining ihtisadiy menbiyi éniq
bolmiğanliği üçün, "hökümet puliğa hiyanet qiliş" we "çiriklişiş" eyibi
bilen, hizmitidin qaldurulğan.
Bu qarar biwaste, atlmiş " Xinjiang Uygur Aptonum Rayunluq Intizam Tekşürüş
Komutéti " teripidin çiqirilğan bolup, Hakim Musağa hizmitidin qaldurğanning
sirtida, qoşumçe partiye içide ikki yil qaldurup sinaş jazasimu bérilgen.
Köpçilikke melumki, nöwette Hitayda, çong-kiçik emeldarlarning hökümet
puliğa hiyanet qilişi we başqa türlük çiriklişiş hadisliri goya qorqunuçluq
waba késilidek yamrap, yiğişturwalğili bolmaydiğan derjige bérip yetti.
Hitayda yéqinqi yillar mabeynide arqa-arqidin yüz bergen pewquladde çong
hiyanetçilik, çiriklişiş diloliri, çétiliş dairisining kengligi, hiyanet
qilinğan pul sanining köpligi bilen, dunya boyiçimu alahide rikort yaratti.
Adette Hitay emeldarlarning hiyanet qilğan pulining sani, milyon we mirliyat
bilen hésap qilinidu. Hitayning içki ölkiliridiki yaki Şerqiy Türkistanning
özidiki, bir kiçik idare başliği, hetta bir bölüm başliğiningmu hökümet puli
hésabiğa birer yürüş şehsiy qora jayğa ige boluwélişi adettiki ehwal bolup,
buni ular héçqaçan hiyanetçilik depmu hisaplimaydu.
Biz bundaq diyiş arqiliq, Hakim Musaning parihorluq qilmişini aqlimaqçi
emesmiz, gep şuningdiki, Hitay hökümitining Uygurlarğa yürgiziwatqan zulimi
we adletsizlikliri, yalğuz Uygur puqralarğila qaritilip qalmay, belki Hitay
hökümitige sadiqliq bilen işleydiğan Uygur emeldarlarğimu yürgüzilidu. Gerçe
bu emeldarlar, kommunist Hitay hökümitige sadaqetmenlik körsütüp, hemme işta
Hitay başliqlirining ağiziğa qarap, éhtiyatçanliq bilen iş qilsimu, Uygur
bolğini üçünla, héç waqit özige ohşaş derijidiki Hitay emeldarliri bilenla
emes hetta, eng addiy bir Hitay puqrqsi bilenmu teng bolalmaydu. Haman çetke
qéqiliş we kemsitiliştin qutulalmaydu. Hökümet haliğan peytte, haliğan usul
bilen, erzimes bir bahane seweplerni körsütüp, ularni jazaliyalaydu !
Kişlerning eside bolsa kérek, bundin on yilçe aldin, eyni waqittiki X.U.A.R
ning sabiq muawin reisi Tohti Sabir hiyanetçilik eybi bilen reislik
wezipisidin qaldurulğan, şu çağda, telwizor we medbuatlarda, Tohti Sabirning
reisliktin ayrilip qelişiğa sewep bolğan hiyanet sommisining bar-yoqi 15
ming yuen ikenligi élan qilinğanda, Uygurlar işning tégige yételmey
heyranliq we éçiniş bildürgen bolsa, Hitaylar bir birige menilik béqişip,
meshire qilip külüşken idi
