Biz Pakitqa Tayinimiz
(Atalmiş X.U.A.R milliy ve diniy işlar
kometitining muavin başliği Rişat Niyazning sözige reddiye)
Yéqinda Hitayning ahbarat torida tarqitilğan heverge qariğanda, Beijingde
çiqidiğan <Zhongguo vaqit geziti>ning 7-dekabir sanida, merkizi orgini
Germaniyening München şehridiki <Şerqiy Türkistan Infarmatsiyon Merkizi>
ning Şerqiy Türkistanning yéqinqi veziyiti heqqidiki tarqatqan ahbarati
heqqide mehsus hevername élan qilinğan. Mezkur hevernamide infarmatsiyon
merkizimiz tarqatqan, <11- sintebir veqesi> din kéyin Şerqiy Türkistandiki
kişilik hoquq veziyitining yamanlişip kétivatqanliği, jümlidin 3000 din
artuq Uygurning siyasiy sevepler bilen Hitay saqçi dairliri teripidin tutqun
qilinğanliği heqqidiki ahbarati, Hitay dairliri teripidin pütünley inkar
qilinğan. Buni ispatlaş üçün atalmiş <Xinjiang Uygur Aptonum Rayon>luq
milliy, diniy işlar kométitining muavin reisi Rişat Niyazning sözini neqil
keltürgen. Rişat Niyaz sözide,: <Şerqiy Türkistan Informatsyon Merkizi>ning
tarqatqan melumatliri pütünley yalğan, 11- sintebir weqesidin kéyin,
Xinjiangning siyasiy, ijtimaiy veziyitide héçqandaq özgürüş sadir bolğini
yoq
>- dégen.
Aldi bilen şuni tekrar qéyt qilişimiz kérekki, <Şerqiy Türkistan
Infarmatsiyon Merkizi> helqara jemiyetke kommunist Hitay mustemlikisi astida
turivatqan Şerqiy Türkistan ve Uygurlar heqqide işençlik, birinji qol
uçur-melumatlarni tarqitip kélivatqan, hurdunyadiki birdin bir Uygur
teşkilatidur. Informatsyon merkizimiz baştin-ahir, erkin ahbarat
prinsiplirige şu jümlidin, tarqitilidiğan ahbaratlarning toğra, işençlik ve
pakitliq bulişiğa alahide ehmiyet bérip keldi. Bizning Şerqiy Türkistan
heqqidiki herqandaq uçur melumatlirimiz, pütünley, Şerqiy Türkistandiki ve
Hitayning özidiki Hitay ahbarat organliri tarqatqan ahbarat menbelirige ve
Şerqiy Türkistandiki mehsus ahbarat hadimlirimiz (mutleq mehpiy) yolliğan
işençlik melumatlar asasida teyyarlinidu.
Biz, 11- sintebir veqesidin kéyin, Hitay hökümiti muşu veqeni bahane qilip,
helqara terorizimğa qarşi küreş niqavi astida, Uygurlarni dunyağa <térorist>qilip
körsütüşke urunivatqanliği ve Şerqiy Türkistanda Uygurlarğa qaratqan siyasiy
bésim ve basturuşni küçeykenligi heqqide, bir qatar pakitliq melumatlarni
tarqatqan iduq. Hitay dairliri inkar qilğan yéqinda infarmatsiyon
merkizimizning Shwetsiyede turuşluq hadimi Dilşat Reşit élan qilğan. 11-
sintebir veqesidin kéyinki üç ay çide Şerqiy Türkistanda ilgiri- ahir bolup
jemi 3000 din artuq Uygurning siyasiy eyipler bilen tutqun qilinğanliqi
heqqidiki melumatlarmu şuning jümlisidin idi. Şerqiy Türkistandiki bu hil
endişilik veziyet, BDT kişilik hoquq kométiti, Amerika ve Yavropa parlamenti
şuningdek başqa helqara insan hoquq organliriğimu yeterlik derijide sézildi.
Jümlidin Amerika prizdenti Bush, BDT kişilik hoquq kométiti reisi Mariy
Robinson hanim ve Yavropa parlamentining munasivetlik kişilik hoquq
organliri Hitay hökümitige bu heqte tégişlik inkas qayturdi. Muşuning özila
bizning melumatlirimizning rastliğini ispatlaşqa yeterlik idi. Uning üstige
kommunist Hitay hökümitining yalğançiliq ve zoravanliqqa tayinip hakimiyet
yürgüzüp kelgenliki, helq üstidin yürgüzgen zoravanliq qilmişlirini hemişe
yuşuruşqa urunidiğanliqini ve étrap qilmaydiğanliğini pütün dunya bilidu.
1989-yili 4- iyunda pütün dunyaning köz ongide sadir qilğan <Tiananmin> çong
qirğinçiliğini étrap qilmiğan Hitay hökümitining 11- sintebir veqesidin
kéyin 3000 din köp Uygurni tutuqun qilğanliqini inkar qilişi esla heyran
qalalrliq iş emes. Baya éytqinimizdek, zoravanliq, semimiyetsizlik ve
heqiqetke köz yumuş, kommunist Hitay hakimiyitining mahiyiti!
Şu seveplik Hitay dairlirining infarmatsiyon merkizimizge qilğan yolsiz
töhmetlirige itibar qiliş ve reddiye bérişning héçqandaq zoririyiti yoq idi.
Lékin biz, Hitayning özide élan qilinğan munasivetlik menbelerge asaslinip
turup, 11- sintebir veqesidin kéyin, Şerqiy Türkistanda Uygurlarğa bolğan
siyasiy bésim ve basturuşning pevquladde küçüyüp kétivatqanliğini yene bir
qétim qéyt qilip ötimiz. Mesilen, Atalmiş Xinjiang Uygur Aptonum Rayonluq
jamaet hevipsizligi nazaritining naziri Jang 25- sintebir küni Ürümçide
saqçi dairlirige éçilğan yene bir qétimliq <qattiq zerbe beriş> herkitini
başlaş heqqidiki yiğinda söz qilip, 9-ayda 210 milliy bölgünçi, térorçi
unsurni tuttuq,- degen. Uning bu sözi jamaet hevipsizligi nazaritining
içkiqismida tarqitilidiğan heptilik gézitning şu heptilik sanida élan
qilinğan. <Ürümçi keçlik geziti>ning 27- öktebir künidiki sanida 150 neper,
milliy bölgünçi ve qanunsiz diniy paaliyetler bilen şuğullanğan esebiy diniy
unsur qolğa élindi,-dep hever qilinğan. <Xinjiang géziti>ning 14 - noyabir
sanida 121 neper milliy bölgünçi unsur qolğa çüşürüldi,- dep yézilğan. Yene
Xinjiang tor bétide Ürümçi tömür yol saqçi idarisi başliğining sözi neqil
keltürüp, 11- ayning kéyinki yérimida, 181 kişining tutulğanliği éytilğan ve
bularni <térorist>, <milliy bölgünçi> dep körsetken. <Aqsu géziti>ning
6-dikabir sanida, ötken bir ay davamida 30 kişining qolğa élinğanliği hever
qilinğan. Yene 1-divizyening Aqsuda çiqidiğan Hitayçe <Tarim> gezitide, 11-
ayda 10 kişining tutulğanliği yézilğan. Bu tutulğan kişilerning hemmisi
Uygur bolup, ularğa ohşaşla <milliy bölgünçi>, <esebiy diniy unsur >, <qanunsiz
diniy paaliyetler bilen şuğullanğan, térorist> degendek siyasiy eyipler
qoyulğan. Bu yerde şuni alahide tekitlep ötüş kérekki, bular, ötken üç ay
davamida Şerqiy Türkistandiki Hitay saqçi dairliri teripidin éniq siyasiy
eyipler bilen resmiy qolğa élinğan kişilerning metbuatlarda élan qilğan
intayin az bir qismidin ibaret. Hitayda ahbarat erkinligi bolmiğanliqi,
uning üstige siyasiy eyipler bilen qolğa éliş - sotlaş işliri köpinçe mehpiy
tutulidiğanliği üçün, bu heqtiki tuluq san-statistikler héçqaçan tuluq ve
toğra bérilmaydu. Peqet saqçi dairliri öz hizmitini köz- köz qiliş ve avamğa
küç körsitiş, qorqaq séliş yüzisidinla, yuqurqidek bir qisim melumatlarni
élan qilidu. Şuning üçün infarmatsyon merkizimiz tutqun qilinğanlar
heqqidiki bir qeder tuluqraq melumatlarni, vetendiki mehpiy ahbarat
hadimliri arqiliq igelleydu.
Bu yerde yene bir mesile, Hitay resmiy menbeliride körsitilgenliri resmiy
qolğa élinğan kişilerni körsitidu. Infarmatsyon merkizimiz tarqatqan
melumatta éytilğan 3000 kişi, resmiy qolğa élinğan ve guman bilen tutqun
qilinğan barliq kişilerni öz içige alğan bolup bularning içide guman bilen
qarisiğila tutqun qilinğanlar köp sanni teşkil qilidu. Növette Şerqiy
Türkistanda siyasi eyip qoyulğan bir kişige qoşup onlap hetta yüzlep kişini
guman bilen naheq tutqun qilidiğan ehval adettiki işqa aylinip qalğan. Hitay
saqçi dairliri haliğan bir Uygurni haliğan péytte guman bilen tutqun qilişqa
hoquqluq. Çünki atalmiş Xinjiang Uygur aptunum rayonining sekritari Wang
lequanning < mingi naheq tutulsa tutulsunki, birmu bölgünçi tordin çüşüp
qalmisun, aval tutup andin soraq qiliş,> degen <meşhur yolyuriqi> ularğa
şundaq çeksiz hoquqni bergen! Atalmiş Xinjiang Uygur Aptunum Rayonluq milliy,
diniy işlar kométitining muavin başliği Rişat Niyazning informatsyon
merkizimiz tarqatqan melumatlarni yalğanğa çiqirip, Hitay hökümitini aqlişi,
pütünley kommunist Hitay hökümitining adetlengen siyasiy sahtipezlikidin
başqa nerse emes.
Eger Hitay hökümiti rastinla, bizning melumatlirmzning yalğanlğini ispatlap,
özini aqlimaqçi bolsa buning yoli nahayiti asan, yeni çetel ahbarat
hadimlirining ve helqara kişilik hoquq organliri kuzetküçilirining Şerqiy
Türkistanğa kelip bivaste ahbarat igellişige ve tekşürüş élip bérişiğa yol
qoysun, şu çağda kimning rast, kimning yalğanliqi asanla ayrilidu. Qéni
Hitay hökümiti şundaq qilişqa juret qilalamdikin? Yaq, esla jüret qilalmaydu.
Undaq qilsa, özining Şerqiy Türkistanda Uygur helqige yürgüzüvatqan faşistik
siyasiti ve zoravanliq qilmişlirining helqarağa téhimu bekrek aşkare bolup
qélişidin ölgidek qorqidu!
Ahirda şuni éytip ötüş kérekki, informatsyon merkizimizning melumatlirini
yalğan dep guvaliq bergen Rişat Niyazning özi, öz millitining milliy
menpeetlirini sétiş bedilige eşu erzimes mensepke érişken qorçaq ğalça
emeldar! Hitay dairliri Şerqiy Türkistan ve Uygurlar heqqide gep bolğanda,
her daim Rişat Niyazğa ohşaş vijdansiz qorçaq emeldarlarni Uygur millitining
vekili süpitide sözlitiş arqiliq, helqara jemaetni aldaşqa urunidu. Emma
bundaq ğalça emeldarlar ve ularning sözi Uygurlar ve ularning menpetige
vekillik qilmastin, belki öz hojayini_ kommunist Hitay hökümitining
menpetigila vekillik qilidu, halas!
{ Şeriy Türkistan Informatsiyon Merkizi }
