Doğu Türkistan Enformasyon Merkezi & Doğu Türkistan

Chang‘an Universititi 13 Neper Uygur Oqughuçini Jazalidi

Öz hewirimiz: Hitayning Xian shehridiki Chang’an uniwersititi dairliri bu mektepte 6 – ayning 6 – küni yüz bergen milliy toqunushni bahane qilip 10 neper Uygur oqughuçini ashkare we 3 neper oqughuçini mehpi jazalidi. Bularning içide 99 – yilliq sinip oqughuçisi Nebige oqush tarihini öçürüp tashlash jazasi, 97 – yilliq sinip oqughuçisi Zulpiqar Mijitke mekteptin heydesh jazasi, yene 97 – yilliq sinip oqughuçisi Ekber rozigha bir yilliq mektepte sinap qaldurush jazasi, 99 – yilliq sinip oqughuçiliri Razaq, Gheni .. qatarliq 3 neper oqughuçigha çong gunah yézish jazasi, 99 – yilliq sinip oqughuçiliridin Qemer, Enwer, Sabir ... qatarliq 4 neper oqughuçigha éghir agahlandurush jazasi berildi. Bulardin sirt yene Qumulluq Dilyar Obulqasimgha we ismi hazirçe melum bolmighan yene bir neper oqughuçgha mekteptin yoshurun halda çékindürüsh jazasi bérilgen bolup, mektep da’irliri mekteptin heydelgen oqughuçilarni çaqirip, ulardin Sherqiy Türkistangha qaytip barghandin kéyin nime seweptin heydelgenlikini bashqilargha éytmasliq heqqide mejburi wede alghan.
Gerçe bu qétimqi milliy toqunushning peyda bolushigha tamamen Hitay oqughuçilar sewepçi bolghan we asasliq ziyanni Uygur oqughuçilar tartqan bolsimu, emma mektep da’irliri peqetla 2 neper Hitay oqughuçini jazalap qoyush bilenla çeklengen.
chang’an uniwersititida yüz bergen weqening qisqiçe jeryani mundaq:
Buyil 6 – ayning 6 – küni keçte, Hitayning Xi’en shehrige jaylashqan chang’an uniwersititining qorosida Sherqiy Türkistanliq birqançe oqughuçi gitar çélip nahsha éytip olturghanda, oqughuçilar yataq binasining 2 – qewitide yatidighan Hitay oqughuçilar buninghga narazi bolup, ulargha botulka atqan, netijide botulka bir Uygur oqughuçining béshigha tégip yériwetken. Shuning bilen Sherqiy Türkistanliq oqughuçilar héliqi Hitay oqughuçilarning yatiqigha çiqip naraziliq bildürgen, talash – tartishlar jeryanida bézi Hitay oqughuçilar tayaq yigen. Uygur oqughuçilar yatighigha qaytip çiqqandin kéyin, héliqi tayaq yigen Hitay oqughuçilar bashqa Hitay oqughuçilarni teshkillep, milliy oqughuçilar yatidighan yataqlarni qorshiwelip, ularni hish we potulka yamghurigha tutqan.
Bu jeng neq etigen sa'et 7:00 giçe dawamlashqan, mektep oqughuçilar uyushmisining ezaliri hemmisi Hitay bolghaçqa hoquqidin paydilinip, mektep radiosi arqiliq barliq Hitay oqughuçilarni milli oqughuçilargha qorshap urushishqa teshkilligen ular bir tereptin hish parçisi atqaç bir tereptin Uygurlarni Xinjiangga katsun Xinjianglik yoqalsun dap xu `ar tolap bir kiqa tash dasjqal bilan yatak içige atqan ham 3 bala yarlangan.
Netijide 60 neperge yeqin Uygur, Qazaq, Qirghiz qatarliq milliy oqughuçilar yataqlirida turalmay kardorda qollirida kaltek tutup ozini qoghdighan , qayta-qayta Cama'et Hewipsizligi idarisigha telepon qilighan bolsimu lékin ular sa'et 3 tin ashqanda andin mektep terpidin krishke rohset élip kirgende bu ish alliqaçan yighishturwalghili bolmaydighan dercige yetken... çunki bu çaghda Hitay oqughuçilarning sani 3000 mingdin éship ketken.. Shuning bilen Qoralliq saqçi qismidin 200 neper saqçi kélip milliy oquçilarni qoghdighan lékin önimi yahshi bolmighan. Hitay oqughuçilar bir tereptin Dölet shi'er oqup bir tereptin tash étip milliy oqughuçilarni siritqa çiqishqa petinalmaydighan bolup qalghan.