Doğu Türkistan Enformasyon Merkezi & Doğu Türkistan

Hitay Hökümitining Rabiye Qadir Soda Sariyi Aldidiki Zorawanliqi

Köpchilikke melum bolghinidek, < Rabiye Qadir Soda Sariyi >, Ürümchi shehridiki Uygur tijaretchilerning asasliq soda we paaliyetlirining biri bolup kelmekte. Emma nimishqidur, Rabiye Qadir Hanimning quruq töhmet bilen qolgha élinip türmige tashlanghandin buyan bu soda sariyida we uning aldida botka qurup tijaret qilip keliwatqan bichare tijaretchiler Hitay hökümitining türlük bésimliridin qurtulalmay kelmekte.
< Sherqiy Türkistan Informatsiyon Merkizi > ning wetendin biwaste alghan hewirige asaslanghanda, 5 – ayning 10 –küni keche saet 11 ler etrapida hökümetning soda –sanaet tarmaqliri 4 mashina saqchining hemraliqida tuyuqsiz < Rabiye qadir soda sariyi > gha basturup kélip, Uygur tijaretchilerning soda sariyining aldigha qanunluq halda qurghan botkilirining hemmisini ichidiki mal – palliri bilen qoshup mejburi halda yötkep élip ketken. Buningdin hewer tapqan bezi tijaretchiler soda sariyigha yétip kelgende, saqchilar bolsa soda sariyining etrapini qorshap, Uygur tijaterchilerni yéqin yolatmighan. Muhter isimlik bir tijaretchi hökümetning bu qilmishigha ashkare naraziliq bildürgende, saqchilar derhal bu yashni tutup élip ketken. Rabiye hanimning kichik oghli Alimjanmu neq meydanda tutqun qilinghan, emma bu yashlar kéchiche soraq qilinip ertisi qoyup bérilgen.
5 – ayning 11 – küni etigende bu soda sariyida tijaret qilidighan Uygurlar toplushup özara dertleshken we hökümetning bu zorawanliqigha naraziliq bildürüp, soda sariyining aldidiki chong yolni tosiwélip mashinilarni ötküzmigen. Emma qisqa waqit ichide neqmeydangha köpligen saqchilar basturup kélip, Uygur tijaretchilerni chong yoldin urup – soqup heydiwetken. Hökümet hadimliri botkilarni élip ketish bilenla qalmay, shu küni yene birmunche saqchilarning hemraliqida soda sariyining aldigha qayta basturup kélip, ushshaq tijaterchilerning soda sariyining aldigha orunlashturulghan karwatliq tenzilirinimu yighishturup élip mengishqa temshelgende, hökümet hadimliri bilen tenzikeshler otturisida talash – tartish we toqunush yüz bergen. Toqunush jeryanida saqchılar Kerimjan, Abdurehimjan qatarliq 3 neper Uygur tijaretchini qattiq urup tutup élip ketken.
Hitay hökümitining yuqarqi qilmishi Ürümchi shehridiki Uygur sodigerlerning qattiq naraziliqini qozghighan. Bezi tijaretchiler, < Ürümchidiki asasliq soda merkezliri we orunlirining hemmisini digüdek Henzu tijaretchiler igellep boldi, bizning mushu soda sariyidin bashqa tüzükrek oqet qilidighan yerimiz qalmidi, < qarghuni tar yolda qistaptu > digendek, emdi bizni bu yerdinmu heydise, uchaghda biz qandaq tirikchilik qilimiz? Pütün bala – chaqimizning turmushi bizgila qarashliq tursa > dep étiraz bildürüshken.